1. Tümelden tikele doğru yapılan akıl yürütmelerine
ne denir?
A) Analoji B) Tümdengelim
C) Döndürme D) Tümevarım
E) Safsata
2. Benzerliklerden yararlanılarak özelden özele yapılan
akıl yürütmelere ne denir?
A) Analoji B) Tümevarım
C) Tümdengelim D) Dilemma
E) Döndürme
3. “Türkiye güzel bir ülkedir. Çünkü, şimdiye kadar gördüğüm
birçok Anadolu şehri güzeldi.” Burada hangi
akıl yürütme yolu kullanılmıştır?
A) Kıyas B) Tümdengelim
C) Entimem D) Eksik tümevarım
E) Tam tümevarım
4. “Sınıfımız derslerde başarılıdır. Çünkü sınıftaki tüm
arkadaşlar derslerde başarılıdır.” Burada hangi akıl
yürütme yolu kullanılmıştır?
A) Sorit B) Kıyas
C) Tümdengelim D) Eksik tümevarım
E) Tam tümevarım
5. “Bütün insanlar ölümlü ise ben de ölümlüyüm.” yargısı
aşağıdaki akıl yürütmelerinden hangisine örnektir?
A) Kıyasa B) Sorite
C) Tümdengelime D) Safsataya
E) Tümevarıma
6. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Tümdengelimin doğruluğu kesindir.
B) Tam tümevarımın doğruluğu kesindir.
C) Analojinin doğruluğu benzerlik oranına bağlıdır.
D) Eksik tümevarımın doğruluğu kesindir.
E) Döndürmelerin doğruluk değeri değişmez.
7. “İzmir ve Sinop’un ikisi de denize kıyısı olan şehirlerdir.
İzmir’de turizm geliştiğine göre Sinop’ta da gelişmiştir.”
ifadesi aşağıdakilerden hangisi ne örnektir?
A) Analojiye B) Sorite C) Kıyasa
D) Entimeme E) Safsataya
8. Tümdengelimin dayandığı temel ilke aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Bütün, parçalardan önemlidir.
B) Bütün için doğru olan, parçaları için de doğrudur.
C) Bütün, parçalardan oluşmuştur.
D) Parçalar olmadan bütün de olamaz.
E) Parça için doğru olan, bütün için doğru olmayabilir.
9. Kıyasta, kaplamı en büyük olan terime ne ad verilir?
A) Sorit B) Entimem C) Sonuç
D) Büyük terim E) Küçük terim
10. Küçük terimin bulunduğu öncüle ne ad verilir?
A) 1. öncül B) Küçük önerme C) Entimem
D) Sorit E) Büyük önerme
11. Her iki öncülde de tekrarlanan terime ne ad verilir?
A) Küçük terim B) Sorit C) Orta terim D) Büyük terim
E) Temel terim
12. Bütün kuşlar kanatlıdır.
Serçe bir kuştur.
öncüllerinden oluşan kıyasın sonucu aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Serçe de kanatlıdır. B) Serçe canlıdır.
C) Bazı serçeler kanatlıdır. D) Kanatlılar kuştur.
E) Bazı kanatlılar serçedir.
13. Kıyasın kurallarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
A) Orta terim sonuçta yer almaz.
B) İki olumlu öncülden olumsuz sonuç çıkmaz.
C) İki olumsuz öncülden sonuç elde edilemez.
D) İki tikel öncülden tikel sonuç elde edilir.
E) Sonuç daima öncüllerin zayıfına tabidir.
14. Art arda gelen bir çok kıyastan oluşan ve birinci
kıyasın sonucu onu takip eden kıyasın öncüllerinden
biri olan kıyaslara ne ad verilir?
A) Sorit B) Zincirleme kıyas
C) Safsata D) Seçmeli kıyas
E) Karma kıyas
15. İfadede eksik, zihinde tam olan kıyasa ne ad verilir?
A) Sorit B) Safsata C) Entimem D) Karma kıyas E) Delilli kıyas
16. Zincirleme kıyasta ortadaki sonuçları çıkararak
elde edilen kıyasa ne denir?
A) Sorit B) Safsata C) Entimem D) Karma kıyas E) Seçmeli kıyas
17. “Düşünüyorum. O halde varım.” ifadesi ne tür kıyasa
örnektir?
A) Entimeme B) Sorite C) Safsataya D) Delilli kıyasa E) Zincirleme kıyasa
18. Hiçbir canlı ölümsüz değildir.
Bazı canlılar kuş değildir.
O halde bazı kuşlar ölümsüz değildir.
Bu akıl yürütmede hangi kıyas kuralına uyulmamıştır?
A) Her kıyasta üç terim bulunur.
B) İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz.
C) İki tikel öncülden sonuç çıkmaz.
D) Sonuç, öncüllerin zayıfına tabidir.
E) Orta terim sonuçta yer almaz.
19. Bütün çiçekler güzeldir.
Papatya bir çiçektir.
O halde papatya da güzeldir.
Bu kıyasta orta terim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çiçek B) Güzel C) Papatya
D) Bir E) O halde
20. “Bazı insanlar polistir.” önermesine aşağıdaki önermelerden
hangisinin yardımı ile “Bazı polisler hata
yapar.” sonucu elde edilir?
A) Bazı hata yapanlar insandır.
B) Bazı hata yapanlar polistir.
C) Hiçbir insan hata yapmaz.
D) Bazı insanlar hata yapar.
E) Tüm insanlar hata yapar.
21. “İstanbul bir şehirdir.” ve “İstanbulȠgüzeldir.” öncüllerinin
mantıksal sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hiçbir şehir güzel değildir.
B) Bütün şehirler güzeldir.
C) Bazı şehirler güzeldir.
D) Bazı güzeller şehirdir.
E) Bir yer şehirse güzeldir.
22. Bir kıyasta sonuç önermesi olumsuz iseȠaşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A) Kıyasta küçük terim yoktur.
B) Tek öncülden sonuç çıkarılmıştır.
C) Öncüllerin ikisi de olumsuzdur.
D) Öncüllerden biri olumsuzdur.
E) Orta terim sonuçta yer almıştır.
23. Tümel olumsuz bir önerme ile tikel olumlu bir
önermenin öncül olarak bulunduğu bir kıyasın sonucu
nitelik ve nicelik yönünden nasıl olmalıdır?
A) Tümel olumlu
B) Tikel olumsuz
C) Tikel olumlu
D) Tümel olumsuz
E) Tekil olumsuz
24. Bir kıyasta sonuç olumlu ise aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
A) Öncüller olumludur.
B) Öncüllerden biri tümeldir.
C) Öncüllerden biri olumsuzdur.
D) Sonuçta orta terim yoktur.
E) Öncüllerden biri tikel olabilir.
25. Bir kıyasta sonuç tümel olumsuz ise aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir?
A) Öncüllerin ikisi de olumludur.
B) Öncüllerin ikisi de olumsuzdur.
C) Öncüllerin ikisi de tikeldir.
D) Öncüllerden biri tümel olumlu, diğeri tümel olumsuzdur.
E) Öncüllerden biri tikel olumsuz, diğeri tümel olumludur.
26. Bir çıkarımda öncüller ile sonucu birbirine bağlayan
“O halde, öyleyse” gibi ifadelere ne denir?
A) Öncül B) Sonuç
C) Sorit D) Önerme ekleri
E) Çıkarım eklemi
27. Aşağıdakilerden hangisi kıyası geçersiz kılmaz?
A) İki olumsuz öncülden sonuç çıkarılması
B) İki tikel öncülden sonuç çıkarılması
C) Sonucun tikel olumsuz olması
D) Orta terimin sonuçta yer alması
E) Sonucun öncüllerin zayıfına tabi olmaması
28.'her felsefeci ögretmendir. hasan felsefecidir' öncülleri dogru ise sonuc aşagıdakilerden hangisidir
A)bazı insanlar ögretmendir
B)bütün felsefeciler öğretmendir
C)hasan felsefeci fakat ögretmen degildir
D)hasan ögretmendir
E)hasan felsefeci degildir
29.Boşluğa bıraktığım 1. cisim düştü
Boşluğa bıraktığım 2. cisim düştü
Boşluğa bıraktığım 3. cisim düştü
Boşluğa bıraktığım n. cisim düştü
O halde boşluğa bırakılan bütün cisimler düşer
Yukarıda örneklenen aşağıdakilerden hangisidir
a) tam tümevarım b) eksik tümevarım
c) tümdengelim d) analoji e) şartlı kıyas
30. “tümevarım, tümdengelim, analoji, kıyas ve akis” aşağıdakilerden hangisi için birer örnek oluşturur?
a) önerme b) terim c) çıkarım d) kavram
e) özdeşlik
31. kıyas kurallarına göre sonucu tikel olan geçerli bir kıyasın öncüleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
a) ikisi de olumsuzdur. b) ikisi de tikeldir.
c) yalnızca bir olumsuzdur d) yalnızca bir tikeldir
e) ikisi de olumludur.
32.geçerli bir kıyas için aşağıdaki önermelerden hangisi doğrudur?
a) öncüller olumlu ise sonuç olumlu olmayabilir.
b) orta terim öncüllerde tekrarlanır sonuçta yer almaz.
c) iki tikel öncülün sonucu da tikel olur.
d) iki olumsuz öncülün sonucu da olumsuz olur
e) öncüllerin ikisi de mutlaka olumlu olmalıdır.
33. kıyas kurallarına göre sonucu tümel olumsuz olan geçerli bir kıyasın öncülleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
a) Öncüllerin ikisi de temel olumsuzdur.
b) Öncüllerin ikisi de tikeldir.
c) Öncüllerin ikisi de olumludur.
d) Öncüllerin biri tikel biri tümeldir.
e) Öncüllerin biri tümel olumlu diğeri tümel olumsuzdur.
34. Bazı çiçekler güzel kokuludur.
Karanfil de çiçektir.
O halde karanfılde güzel kokuludur.
Bu hatalı kıyasta aşağıdaki kıyas kurallarından hangisine uyulmamıştır
A) Öncü biri tikelse sonuçta tikeldir
3) Sonuçta orta terim yer almaz,
C) Orta terim öncüllerden birinde tüm kaplamıyla alınmalıdır.
D) Sonuç öncüllerden zayıf olanına katılmalıdır.
E) İki olumsuz öncülden bir sonuç çıkmaz
35. Bilinen ve görülen benzerliklerden yola çıkarak,bilinmeyenlerin bulunmasına yönelik,sonuçları olasılık değeri taşıyan akıl yürütme
biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tümdengelim B) Andırma
C) Tümevarım D) Kıyas
E) Döndürme
36. I.insan ya evlidir ya bekardır.
II. insan bekar ise doğumla sahip olduğu ailesi vardır.
III. İnsan evli ise kendisinin kurduğu ailesi vardır.
0 halde insan evli de bekar da olsa bir ailesi vardır.
Yukarıda verilen örnek hangi kıyas çeşidine aittir?
A) Entimem B) Sorit
C) Dilem D) Delilli kıyas
E) Bileşik kıyas
37.descartes in düşünüyorum o halde varım sözü için aşagıdakilerden hangisi söylenemez
A)söz entimen kıyasa örnektir
B)öncül ve sonuçtan oluşmuştur
C)çıkarım eklemi almıştır
D)zihinde tam ifade eksiktir
E)sonucun kaplamı öncülden fazladır
38.Öncülleri dogru sonucu yanlış olan bir çıkarım için aşagudakilerden hangisi söylenemez
A)çıkarım geçersizdir B)birde çok yargı içerir C)çıkarım geçerlidir D)öncülleri ve sonucu vardır
E)çıkarım eklemi almıştır
39.Sonucu tümel olumsuz bir önerme olan bir kıyas için aşagıdakilerden hangi söylene bilir
A)Öncüllerin biri tümel olumlu digeri tümel olumsuzdur
B)öncüller olumludur
C)Öncüllerden biri tikeldir
D)Öncüllerden biri tekildir
E)İkiside olumsuzdur
40.Bazı insanlar zekidir
bazı zekiler dürüsttür
O halde bazı insanlar dürüsttür
Bu hatalı kıyas ta aşagıdaki kurallardan hangisine uyulmamıştır ?
A)Her kıyasta üç terim bulunmalı dır
B)orta terim sonuçta yer almaz
C)öncüllerden biri olumsuz ise sonuç olumsuz olur
D)iki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz
E)İki tikel öncülden sonuç çıkmaz
41.Hiçbir bilim adamı akılsız degildir
Bütün psikoloklar bilim adamı dır
önermeleri olan geçerli bir kıyasın sonucu aşagıdakilerden hangisidir?
A)bütün bilim adam ları akılsız degildir
B)bazı psikolok lar akıllıdır
C)bazı psikoloklar akılsız degildir
D)bütün pskoloklar bilim adamı dır
E)hiç bir psikolok akısız degildir
42.ben düşünüyorum
o halde ben varım
bu kıyas için aşagıkilerden hangisi söylenebilir?
A)büyük önerme gizli tutulmuştur
B)geçersiz bir kıyastır
C)ön bileşenin degili alınmıştır
D)koşullu kıyasa örnektir
E)orta terim sonuç önermesinde yer almıştır
43.Bütün leylekler iki ayaklıdır
bazı uzun gagalılar leylektir
Bu kıyasın sonuç önermesi hangisidir?
A)her leylek iki ayaklıdır
B)bazı iki ayaklılar uzun gagalı deiğildir
C)her leylek uzun gagalıdır
D)her uzun gagalılar iki ayaklıdır
E)hiçbir leylek uzun gagalı degildir
1. Öncülleri,
I.Ali psikoloji öğrenecek ya da sosyoloji öğrene cek (p v q)
II. Ali psikoloji öğrenirse günlük yaşamdaki kişisel sorunları çözer. (p ~ r)
III. Ali sosyoloji öğrenirse günlük yaşamdaki top-
lumsal sorunları çözer. (q ~ k)
Önermeleri olan geçerli bir çıkarımın sonucu nedir?
A) Ali günlük yaşamdaki kişisel sorunları ya da toplumsal sorunları çözer. (r v k)
Ali psikoloji öğrenmezse günlük yaşamdaki kişisel sorunları çözemez. '(-p ~ -r)
Ali psikoloji öğrenir ya da günlük yaşamdaki toplumsal sorunları çözemez. (p v -k)
Ali sosyoloji öğrenemezse günlük yaşamdaki toplumsal sorunları çözemez.(-p -+-k)
Ali toplumdaki kişisel sorunları çözemez ya da toplumsal sorunları çözemez. (-k v -r)
2."Bütün cisimler ısıyla genleşir; çünkü ısıttığım taş,kalem, demir, bakır ... ısıyla genleşti." Yukarıdaki yargıya hangi yolla varılmıştır?
A) Tümdengelim B) Tümevanm
c) Analoji D) Kıyas E) Tahmin
3."Bazı değerli cisimler madendir" önermesinden aşağıdaki öncüllerden hangisinin yardımıyla, "Bazı değerli cisimler ısı karşısında genleşir" sonucu çıkarılabilir?
A) ısıyla genleşenler, değerlidir.
B) Madenler değerli cisimlerdir.
C) Bütün madenler değerlidir.
D)Bütün madenler ısı karşısında genleşir.
E)Bütün değerli cisimler ısı karşısında genleşir.
4)I. Havada nem bulunmadan yağış oluşmaz.
II. Nemli havalar da bazen yağışa dönüşmez. Buna göre yağışın oluşabilmesi için nemin durumu nasıl ifade edilebilir?
A) Gerekli koşullardan biridir.
Hem gerekli hem de yeterli koşuldur.
Ne gerekli ne de yeterli koşuldur.
Yeterli koşuldur ama gerekli koşul değildir.
Oluşumu ters yönde etkileyen bir unsurdur.
5."Yağış az olursa, barajlar dolmaz" öncülden başka hangi önerme yardımıyla "Yağış az olursa, enerji sıkıntısı çekilir." sonucu çıkarılabilir?
A)Enerji sıkıntısı çekilirse, enerji kısıtlaması uygulanır.
B) Enerji sıkıntısı çekilir ya da çekilmez.
C) Yağış çok olursa, barajlar dolar.
D)Barajlar dolar ya da dolmaz.
E)Barajlar dolmazsa enerji sıkıntısı çekilir.
6.Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir kıyas örneği sayılır?
A) Ne Ali gelecek ne de Ahmet gelecek.
B)Okuldan kaçıyor çünkü derste çok sıkılıyor.
C)Fiyatlar arttı o halde paranın değeri düştü.
D)Bir sayı ya tektir ya çifttir.
E)Okulunu bitirecek ancak iş bulamayacak.
7.Kıyasları "basit" ve "bileşik" diye sınıflandırılırken aşağıdakilerden hangisi ölçüt olarak kullanılır?
A)Öncüllerin niceliği
B) Öncüllerin niteliği C) terimlerin niteliği
D)Öncüllerin sayısı
E)Öncüllerin kipliği
8.Hiçbir işsiz mutlu değildir.
Bazı işsizler sanatçıdır.Önermeleri olan geçerli bir kıyasın sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A)Bazı sanatçılar mutlu değildir.
B)Hiçbir sanatçı mutlu değildir.
C)Bazı işsizler mutlu değildir.
D)Bazı sanatçılar işsizdir.
E)Hiçbir sanatçı işsiz değildir.
9..En az iki düşünce arasında,bu düşüncelerden (yada önermelerden)birini öbürünün kanıtlayanı olarak ele alıp bir sonuca ulaşmak aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
A)Döndürme B)Önerme
C)Terim D)Karşıtlık
E)Akıl yürütme
10. 1.Bütün çocuklar güzeldir.
2.Bazı insanlar çocuktur.
Öncüllerinden çıkabilecek geçerli bi kıyasın sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A)Bazı çocuklar insandır.
B)Bazı çocuklar güzel değildir.
C)Bütün çocuklar insandır.
D)Bazı insanlar güzeldir.
E)Bazı insanlar çocuk değildir.
11.Bütün hayvanlar dört ayaklıdır.
At bir hayvandır.
Yukarıda öncülleri verilen kıyasın sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A)At iki ayaklıdır.
B)At bir hayvan değildir.
C)Bütün hayvanlar dört ayaklıdır.
D)Bazı hayvanlar dört ayaklıdır.
E)At dört ayaklıdır.
12.Archimet suya batan birçok cismi gözlemleyerek “suya daldırılan bir cisim,aşağıdan yukarıya doğru bir itme kuvvetinin etkisindedir.Bu kuvvet,cismin taşırdığı suyun ağırlığına eşittir.”şeklinde bir yasaya ulaşmıştır.Archimet’in bu yasaya ulaşmasında aşağıdaki akıl yürütme biçimlerinden hangisi etkili olmuştur?
A)Tümdengelim B)Analoji
C)Tüme varım D)Entimem
E)Seçenekli kıyas
13. 1.Bazı canlılar dört ayaklıdır.
2.Bazı canlılar denizde yaşamaz.
3.Her canlı beslenir.
4.Hiçbir kuş kanatsız değildir.
5.İnsan düşünebilen yaratıktır.
Yukarda ki önermelerden hangisi “tekil olumlu” bir anlatımdır?
A)5 B)4 C)3 D)2 E)1
14.”Bütün savunma mekanizması kullananlar nevrotiktir.O halde Erkan nevrotiktir.”Bu akıl yürütmenin entrimem kabul edilmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisinde doğru açıklanmıştır?
A)Küçük öncülün saklı olması
B)Büyük öncülün saklı olması
C)Sonucun saklı olması
D)Öncüllerin yanlış olması
E)Sonucun yanlış olması
15.Bazı hayvanlar canlıdır.
Bazı hayvanlar iki ayaklıdır.
Bazı canlılar iki ayaklıdır
Yukarıdaki hatalı kıyasta kıyas kurallarından hangisine uyulmamıştır?
A)Her kıyasta en az üç terim olmalıdır
B)Orta terim sonuçta yer almaz
C)Sonuç öncüllerden zayıf olana bağlıdır
D)İki olumlu önermeden olumsuz sonuç çıkmaz
E)İki tikel öncülden sonuç çıkmaz
16.-Büyük öncülü tümel+olumsuz+basit
-Küçük öncülü tikel+olumlu+basit
Olan bir kıyasın sonuç önermesi aşağıdakilerden hangisidir?
A)tekil+olumsuz+basit B)tümel+olumsuz+basit
C)tikel+olumlu+basit D)tümel+olumlu+basit
E)tikel+olumsuz+basit
17.Ya ögretmen ya idareci ya da işçi olacagım. Ögretmen olsam ders anlatamam idareci olsam insanları yönetemem işçi olsam başkasına boyun egemem kısacası benimn için hiç bir durumda sonuç degişmeyecek.Yukardaki kıyas aşagıdaki kıyas çeşitlerinden hangisine örnektir?
A) sorit B)dilem C)kanatlı kıyas D)ikilem E)karma kıyas
18.sonucu tikel olan geçerli bir çıkarımla ilgili aşagıdakilerden hangisi kesinlikle söylene bilir?
A)Öncüllerden biri tikeldir
B)Öncüllerden her ikiside tikeldir
C)öncüllerden her ikiside olumsuzdur
D)Sonucun kaplamı öncüllerden fazladır
E)Öncüllerden her ikiside olumludur
19.Ya kaplo komuş ve ya akım kesilmiş ve ya akü bitmiştir
Kablonun kopmamış oldugu anlaşıldı
O halde akım kesilmiş veya akü bitmiştir
yukardaki kıyas biçimi aşagıdakilerden hangisidir?
A)bileşik kıyas
B)bitişik koşullu kesin kıyas
C)ayrık koşullu seçmeli kıyas
D)ikilem
E)bitişik koşullu seçmeli kıyas
20.bir yada birden çok yargı içern cümlelere önerme
bir yada birden çok öncül ile o öncüllerden çıkarılmış sonuçtan oluşan cümleler grubuna da çıkarım denir.Buna göre aşagıdakilerden hangisi bir çıkarın örnegidir?
A)davut çalışkan ve sabırlıdır
B)davut ya okula gidecek ya dershaneye gidecek
C)davut düşünüyor o halde vardır
D)davut çalışkan dır ama düzenli degildir
E)davut çalışırsa başarır
21.İlkbahar ve yaz yılın mevsimleri dir
İlk bahar ve yaz üçer aydır
O halde yılın tüm mevsim leri üçer aydır
Yukardaki çıkarımın türü aşagıdakilerden hangisidir?
A)eksik tümevarım B) tam tümevarım C)analoji D)tümdengelim E) kıyas
22.Geçen sene ali çalışmadı ve üniversteye giremedi
Bu yılda ahmet çalışmıyor
O halde ahmette üniversteye giremez
Çıkarımı hangi türdedir ?
A)entimen B)analoji C)ikilem D)kıyas E)döndürme
23.Her insanın bir gün mutlaka ölecegini ve yaptıklarından bir bir hesaba çekilecegini bilen kişinin yanlış hesaplar yapması en büyük aptallık tır.Yargısı hangi akıl yürütme biçimine örnektir?
A)analoji B)eksik tümevarım C)tümden gelim D)tam tümevarım E)karşı olma
24.aşagıdakilerden hangisi bir çıkarımdır?
A)ölme eşegim ölme yaz gelince yonca yersin
B)yagcılık yapmıyorsun o halde sevil mezsin
C)insanları arkalarından övecek yüregin yoksa dedikodularını yapma
D)nasihatla yola gelmeyeni etmeli tekdir tekdir den anlamayanın hakkı kötek tir
E)edep ögrenmek istiyorsan edepsizlere bak yeter
25.Bütün insanalarcanlıdır.O halde bazı insanlar canlıdır
buna göre bu önerme aşagıdakilerden hangisine örnek gösterile bilir?
A)tümevarım B)analoji C)çelişki D)tümdengelim E)döndürme
25.geçerli bir çıkarım için aşagıdaki önermelerden hangisi yanlıştır?
A)öncüller dogruysa sonuç yanlış olmaz
B)çıkarım için en az iki önerme gereklidir
C)çıkarım öncüller ve sonuçtan meydana gelir
D)öncüller ve sonu çıkarım eklemiyle birbirine baglıdır
E)çıkarımı oluşturan tüm önermelerin doğru olması zorunludur
26.Bir kıyasta sonuç olumlu ise aşagıdaki ifadelerin hangisi yanlıştır?
A)öncüller olumludur
B)öncüllerden biri olumsuzdur
C)öncüllerin biri tümeldir
D)sonuç öncüllerden çıkarılmıştır
E)orta terim sonuuçta yer almaz
27.Dersini bilmeyen bir ögrenciye ögretmen şöyle diyıor 'her ne sebep gösterirsen göster zayıf not verecegim' ögretmenin bu uygulaması aşagıdakilerin hangisi için bir örnek oluşturur?
A)zincirleme kıyasa B)seçmeli kıyasa
C)ikilem kıyasa D)entimen kıyasa
E)koşullu kıyasa
28.demir+maden+agır
terimlerinden bir kıyas yapılıyor
bu kıyas için aşağıdaki ifadelerin hangisi uygun olmaz?
A)agır büyük terimdir B)maden orta terimdir
C)demir küçük terimdir D)içlemi en az olan demirdir
E)maden sonuçta bulunmaz
29.ağaç canlıdır havaya güneşe suya ihtiyacı vardır
arslanında havaya güneşe suya ihtiyacı vardır
o halde arslan da canlıdır
yukarıdaki akıl yürütme biçimi aşagıdakilerden hangisidir?
A)tümdengelim
B)tümevarım
C)kıyas
D)döndürme
E)ananolojı
30.Tümel olumlu bir önerme ile tikel olumlu bir önermenin öncül durumunda bulundugu bir kıyasta sonuç önermesi nitelik ve nicelik yönünden nasıl olur?
A)tümelolumlu B)tümel olumsu C)tikel olumsuz
D)tikel olumlu E)tekil olumlu
31.Aşağıdaki eklemlerden hangisinin bulunduğu bir cümle çıkarım olabilir?
A) ise B) veya c) değil
D) öyleyse E) ancak ve ancak
32.Tüm insanlar hata yapar.
Serçe insan değildir.
O halde serçe de hata yapar.
Bu hatalı kıyasta hangi kurala uyulmamıştır?
Öncüllerden biri tikelse sonuç tikel olur.
Orta terim sonuçta yer almaz.
C)Öncüllerden biri olumsuzsa sonuç olumsuz olur.
Olumlu öncüllerden olumsuz sonuç çıkmaz.
Sonucun kaplamı öncüllerden fazla olmaz.
33. I. İstanbul deniz kenarındadır ve yağışlıdır.
II. Trabzon da deniz kenarındadır.
O halde Trabzon da yağışlı olabilir.
Bu çıkarımda hangi ispat yolu kullanılmıştır?
A) Tümdengelim B) Tümevarım
C) Analoji D) Düzensiz kıyas E) Zincirleme kıyas
34.Aşağıdakilerden hangisi bir kıyasın geçerli olabilmesi için gerekli olan kurallardan biri değildir?
A)Her kıyasta büyük, orta ve küçük terim bulunmalıdır.
B)Sonuç önermesi öncüllerden güçlü olana yönelir. C)Öncüllerden biri tikelse sonuç da tikeldir.
D)Öncüllerden biri olumsuzsa sonuç da olumsuzdur.
E)Öncüllerden biri mutlaka tümel olmalıdır.
35.İlkbahar aylarında ağaçlar çiçek açar.
İlkbahar ayı geldi.
O halde ağaçlar çiçek açar.
Yukarıdaki kıyasta altı çizili terimler orta terimdir.
Buna göre orta terim için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A)Sonuç önermesinin yüklemidir. B) Öncüllerde ortak kullanılan terimdir.
C) Sonuç önermesinin konusudur. D)Sonuç önermesinin öznesidir.
E)Öncül önermelerin yüklemidir.
36.Bu öğretmen evli ya da bekardır.
Bu öğretmen evli değildir.
O halde bu öğretmen bekardır.
Aşağıdaki kıyas çeşitlerinden hangisini örneklendirir?
A)Delilli kıyas
B)Bileşik kıyas C)Seçmeli kıyas D)Eksik kıyas
E)Safsata (Sofizm)
37.Bütün insanlar ölümlüdür.
Sokrat bir insandır.
O halde Sokrat da ölümlüdür.
Bu akıl yürütme aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?
A) Kesin, kıyas B) Seçmeli kıyas
C) İkilem D) Entimem E) Safsata
38.İnsan azim ve sabrı kendine rehber edinmelidir. (1) Çünkü; azim sürekli çalışmayı sağlar. (2) Sabır ise kötülük ve olumsuzluklara karşı en büyük silah olur. (3) İnsan tembelliği önlemek için azimli (4) olumsuzluklarla savaşmak için sabırlı olmalıdır. (5) Yukarıdaki çıkarımda öncül durumunda olmayan önerme hangisidir?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1
1."Yarınyağmur yağacak veya hava güneşli olacak" (p v q)
öncülüne aşağıdaki öncüllerden hangisi eklenirse
"Yarın hava güneşli olacak" (q) sonuç önermesi elde edilir?
Yarın hava açık olacak.
Yarın yağmur yağmayacak.
C) Burada hava yağmurlu ve güneşli olacak.
Burada yağmur yağmaz.
Yarın yağmur yağacak.
2.Tikelden tümele doğru yapılan akılyürütmelere
mantıkta ne ad verilir?
A) Tümevarım B) Tümdengelim
C) Analoji D) Kıyas
E) Çıkarım eklemi
3.(I) Bir öğrenci çalışkan değilse, sınıfını geçemeyecektir. (II) Ali sınıfını geçemez. (III) Çünkü Ali çalışkan değildir. (IV) Alinin başarılı olması mümkün değildir. (V) Ders çalışmayanlar tembeldir. Yukarıdaki çıkarımın sonuç önermesi, numaraIandırılmış önermelerden hangisidir?
A) i B) II c) III D) LV E) V
4.Bütün katı şeyler serttir.
Demir de katıdır.
O halde demir de serttir.
Yukarıdaki çıkarımla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)Tümdengelimsel bir çıkarımdır.
B)Basit kıyas örneğidir. C) Kesin kıyas örneğidir.
D)Seçmeli kıyas örneğidir.
E)Büyük terim, orta terim ve küçük terim vardır.
5.Hava bulutlu olduğunda karanlık çöker.
Hava bulutlu değildir.
O halde karanlık çökmez.
Bu akıl yürütme aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?
A) Şartlı kıyas B) Seçmeli kıyas
C) Karma kıyas D) Delilli kıyas
E) Düzensiz kıyas
6-Mantık doğru düşünme yollarını bildiren bir bilimdir.
Aşağıdakilerden hangisi mantık biliminin fizik,
kimya, biyoloji gibi doğa bilimlerinden ayıran bir özelliktir?
A) Nesnel olma
B) Konusu düşünsel olup dış dünya da yer almama
C) Doğruya ve gerçeğe ulaşmayı amaç
D) Evrensel olma
E) Metotlu olma
7. Bütün aydınlar yurtseverdir.
Bazı aydınlar yurtseverdir.
Bu iki önerme altıktır.
Buna göre iki önermenin altık olması hangi koşula bağlı değildir?
A) Niceliklerinin aynı olmasına
B) Konularının aynı olmasına
C) Niteliklerinin aynı olmasına
D) Aynı terimlerden oluşmalarına
E) Aynı özne ve yüklem terimlerine sahip
8.Aşağıdaki kıyaslardan hangisinin ikiden fazla öncülü vardır?
A) Basit kıyas B) Entimem
C) Seçmeli kıyas D) Bileşik kıyas
E) Delilli kıyas
9. Bir çıkarımda sonucu dayanak olan önermeye ne ad verilir?
A)varım B)kıyas C)öncül D)veri E)terim
10. Bütün düşünenler insandır. Bazı canlılar düşünür. O halde bütün canlılar insandır. Bu akıl yürütme, aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturur
A)Geçersiz kıyas B)Geçerli zincirleme kıyas C)Birinci dereceden entimem D)Geçerli endüksiyon E)Geçerli dedüksüyon
11.Hiçbir sağduyulu yalan söylemez.
Bazı politikacılar, sağduyulu değildir. Bazı politikacılar, yalan söylemez.
Bu kıyasın geçersiz olmasının nedeni, aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A) Üç terimin bulunmaması
Sonucun zayıf olan öncüle bağlanması
iki olumsuz, öncülün bulunması
Orta terimin sonuçta bulunmaması
Orta terimin öncüllerden birinde dağıtılmaması
12.Buhar gücü önceden bilinen beygir gücüne benzetilerek ölçülmüştür. Dünyadaki fiziksel ve kimyasal koşulları andıran koşullar bulunduğu içindir ki Ay'a insan gönderilmiştir.Yukarıdaki akıl yürütme, aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
A) Analoji B) Tümdengelim C) Tümevarım
D) Genelleme E) Ayırt etme
13.Bütün beyaz önlüklüler doktordur.
Dershane öğretmenleri de beyaz önlüklüdür. O halde dershane öğretmenleri de doktordur. Bu akıl yürütme aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?
A) İkilem B) Entimem C) Safsata
D) Şartlı kıyas E) Tümevanm
14.
ı. Öncül: Hiçbir insan umutsuz değildir.
II. Öncül: Ahmet insandır.
Sonuç: O halde Ahmet umutsuz değildir. Yukarıdaki çıkarımda "insan" orta terimdir. Aşağıdaki özelliklerden hangisi sadece orta terime özgüdür?
A) Öncüllerde bulunup sonuçta olmaması
B) Bir yargı içerisinde bulunması
C)Başka bir terimle bağlanarak bir yargı oluşturması
D)Bir varlığa ait olması
E)Bir olumsuz, bir olumlu önermede bulunması
15.I. Yer gezegeninin atmosferi vardır ve üzerinde canlılar yaşar.
II. Merih’te de atmosfer olduğu için orada da canlıların bulunması gerekir.
I.ve II. Önermeler arasındaki ilişki “anoloji” dir.
Buna göre “anoloji” için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Zihnin özelden özele yürüşüdür.
İki şey arasındaki benzerliğe dayanılarak hüküm verilir.
Anoloji, bir çıkarım bir akıl yürütme yoludur.
Anoloji ile verilen bilgi mutlak (kesin) dir.
Verilen yargı olası (muhtemel) dir.
16.Eksik tümevanm türünden çıkarımların doğruluk değerini, aşağıdakilerden hangisi en iyi dile getirmektedir?
A) Olasılıklı bir doğruluk değerine sahiptir.
Ya doğru, ya da yanlış olma özelliğine sahiptir.
Doğrulukları kesindir.
Doğrulukları değişmezdir.
Doğrulukları belirsizdir.
17.Hiçbir dünyalı mutlu değildir
Uzayda yaşayanlar dünyalı değildir
O halde uzayda yaşayanlar mutludur
Yukarıdaki kıyasta aşağıdaki kurallardan hangisine uyulmadığı için kıyas geçersizdir?
a)iki tikel öncülden sonuç çıkmaz
b)kıyasta en az üç terim bulunur
c)olumlu öncüllerden olumlu sonuç çıkar
d)iki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz
e)sonuç öncüllerin zayıfına bağlıdır
18.Sonucu tüme,l olan geçerli bir çıkarım için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenebilir?
A)Öncüllerin her ikisi de olumludur.
B)Öncüllerden biri tikeldir.
C)Öncüllerden biri tümeldir.
D)Öncüllerden biri tekildir.
E)Öncüllerin ikisi de tümeldir.
19. Bazı insanlar doğuştan fanatiktir
Tüm fanatikler topluma zararlıdır
Öncüllerin mantıksal sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
a)tüm insanlar topluma zararlıdır
b)hiçbir insan topluma zararlı değildir
c)bazı insanlar topluma zararlı değildir
d)bazı insanlar doğuştan topluma zararlıdır
e)kimi fanatikler topluma zararlı değildiɲ
20. Aşağıdakilerden hangisi entimem değildir?
A) Enflasyon arttı, o halde alım gücü düşecek.
B) Yağmur yağıyor, demek ki barajlar dolacak.
C) Sanatçılar duygusal kişilerdir.
D) Akşam oldu, lambaları yakmalı.
E) Düşünüyorum; öyleyse varım.
21.Sonucu tikel olan geçerli bir çıkarımla ilgili aşağıdaki yargıların hangisi kesinlikle doğrudur?
Öncüllerden biri tikeldir.
Öncüllerin her ikisi de tikeldir.
c) Öncüllerin her ikisi de olumsuzdur.
Sonucun kaplamı öncüllerden fazladır.
Orta terim en az bir defa bütün kaplamıyla ele alınmamıştır.
22.Aşağıdakilerden hangisi tümevarımsal bir çıkarımdır?
A) Bütün filozoflar gerçeğe ulaşmak ister. Aristo da bir filozoftur.
0 halde Aristo da gerçeğe ulaşmak ister.
B) Bütün çalışan başarır.
Ben de çalışıyorum.
o halde ben de başaracağım.
C) Demirin ağırlığı vardır; çünkü demir bir cisimdir.
D) Edebiyatçı olarak başarısı, insan ve toplumu çok iyi gözlemiş olmasına dayanır. Tek tek yaptığı gözlemlerden çıkarttığı sonucu gerçekçi bir dille yansıtmış.
E) Ne zaman Nurtaç’ la düşüncelerimi paylaşsam, Özgür olduğumu hissediyorum. Bugün de onun’ la beraber ola cağıma göre özgür olacağımı hissediyorum.
23. Sayı ya tektir ya çifttir.
Sayı tek değildir.
Öyle ise çifttir
Verilen örnek hangi kıyas çeşidini örneklendirir?
A) Seçmeli kıyas
B) Yüklemli kıyas
C) Bileşik kıyas
D) Düzensiz kıyas
E) Kesin kıyas
24. Bütün kediler hayvandır.
”Bazı hayvanlar kedidir.”
Verilen öncüllerden çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tümel olumlu
B) Sonuç çıkmaz
C) Tikel olumlu
D) Tikel olumsuz
E) Tümel olumsuz
25. Aşağıdakilerden hangisi bir kıyas örneğidir?
A) Ahmet ve Mehmet çok konuşkandır.
B) Kişi nerede yetişirse oranın ona verdikleriyle düşünür.
0) Tiyatroya gidiyoruz, demek ki güleceğiz.
D) Köylü kadın duygularını halıda, çorapta, çiçeklerde anlatır.
E) Arapça, Farsça’dan zordur.
26. Madenler ısıtılınca genleşir.
Demir de ısıtılınca genleşir.
0 halde ısıtılınca genleşen demir madendir.
Yukarıdaki hatalı kıyasta hangi kıyas kuralına uyulmamıştır?
A) İki tikel öncülden sonuç çıkmaz
B) Öncülerden biri tüme! Kaplamıyla ele alınmalıdır
C) Öncüller olumluysa, sonuç olumsuz olamaz.
D) Öncüllerden biri tikelse, sonuç tikel olmalı.
E) Orta terim sonuçta yer almaz.
27. I. 20 tane elmam var. 0 halde elmalarımı beş eşit gruba ayırabilirim.
Il. Elemanlarımı beş eşit gruba ayırabilirim. 0 halde 20 tane elmam var.
Yukarıdaki 1. çıkarım geçerli olduğu halde II. Geçersizdir.
Buna göre bir çıkarımın g olmas aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
A) Deney ve gözlemle kanıtlanmasına
B) Sonuç önermelerinin doğru olmasına
C) Sonucun ve öncüllerin aynı anda doğru olmasına
D) Sonuç önermesinin öncüllerden mantıklı olarak çıkmasına
E) Tüm önermelerin doğru olmasına
28. Öncülleri: Tümel olumsuz (E)
Tikel olumlu (I)
olan kıyasın geçişli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tümel olumlu B) Tikel olumlu
C) Sonuç çıkmaz D) Tümel olumsuz
E) Tikel olumsuz
29. I. Hiçbir diktatör demokratik değildir
II. Demokratik olmayanlar saygı görmezler.
Öncülleri verilen kıyasın sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sonuç çıkmaz.
B) Hiçbir diktatör saygı görmez.
C) Demokratik olmayanlardan bazısı diktatördür.
D) Bazı saygı görmeyenler demokratik değildir.
E) Bazı diktatörler saygı görmez.
30.Geçerli bir kıyasta öncüllerden biri olumlu biri olumsuz ise sonuç olumsuz biri tümel biri tikel ise sonuç tikel olur.Bu durum aşağıdaki yargılardan hangisine dayandırılabilir?
a)her kıyasta üç terim ve üç önerme bulunmalıdır
b)sonuç öncüllerin zayıɦına bağlıdır
c)orta terim sonuçta yer almamalıdır
d)öncüller doğruysa sonuç doğru olmalıdır
e)iki tikelden sonuç çıkarılmamalıdır
31.Kıyas kurallarına göre sonucu olumlu olan geçerli bir kıyasın öncülleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
a)ikisi de olumludur
b)ikisi de olumsuzdur
c)biri olumlu-biri olumsuzdur
d)ikisi de tikeldir
e)yalnız biri tikeldir
32.Kendilerine öncül denen en az bir tanesi tümel olan önerme yardımıyla vargı denen üçüncü ve sonuç bir önermesinin elde edilmesine kıyas denir.Buna göre kıyas aşağıdaki çıkarım türlerinden hangisine bir örnektir?
a)eksik tümevarım
b)tam tümevarım
c)tümdengelim
d)analoji
e)safsata
33.-Bir çıkarımda sonuca dayanak olan önermeler
-Bir çıkarımda öncüllerden çıkarılan zorunlu yargı
-Bir çıkarım oluşturmak için yapılan zihinsel faaliyet
-Bir çıkarımı oluşturmak için kullanılan eklem
Aşağıdaki kavramların hangisi yukarıdaki tanımlardan herhangi birini karşılamaz?
a)öncül b)akıl yürütme
c)sonuç d)çıkarım eklemi
e)önerme eklemi
34.Aşağıdakilerden hangisi Analoji türünden çıkarımlar temel özelliğidir?
a)zihnin olaylar ve eşya arasındaki benzerliklerinden faydalanması
b)zihnin olaylardan kanunlara doğru çıkması
c)zihnin kanunlardan olaylara doğru inmesi
d)bir önermenin niteliğini bozmadan konusu ile yükleminin yerinin değiştirilmesi
e)bilinen bir hipotezden hareket edilerek hüküm çıkarılması
35.Aşağıdakilerden hangisi analoji için gerekli olan dört unsurdan biri değildir?
a)benzetilen
b)kendisine benzetilen
c)hüküm
d)akis (döndürme)
e)illet (ortak ilgi)
36.I. evin ışıkları yanıyorsa sevgi evdedir.
II. evin ışıkları yanıyor
III. evin ışıkları yanmıyorsa sevgi evde değildir.
IV. evin ışıkları yanıyor o halde sevgi evdedir.
V. evin ışıkları yanmıyor ama sevgi evdedir.
Yukarıdakilerden hangisi bir çıkarımdır.
1)Hiçbir dünyalı mutlu değildir.
Uzayda yaşayanlar dünyalı değildir
O halde uzayda yaşayanlar mutludur
Yukarıdaki kıyasta aşağıdaki kurallardan hangisine uyulmadığı için kıyas geçersizdir?
A)İki tikel öncülden sonuç çıkmaz.
B)Kıyasta en az üç terim bulunur.
C)Olumlu öncüllerden olumlu sonuç çıkar.
D)İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz
E)sonuç öncüllerin zayıfına bağlıdır.
2. Bir çıkarımda ya da akıl yürütmede sonuç öncül veya öncüllerden zorunlu olarak çıkıyorsa o çıkarım için ne söylenebilir?
A) Tutarlıdır. B) Tutarlıdır.
C) Özdeştir. D) Geçersizdir.
E) Geçerlidir.
3. “Bütün çocuklar sevimlidir.” önermesinin düz döndürmesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Her sevimli çocuktur,
B) Bazı sevimliler çocuktu
C) Hiçbir çocuk sevimli değildir.
D) Bazı sevimli olmayanlar çocuktur.
E) Bazı sevimliler çocuk değildir.
4. Birbirine benzer durumlardan biri hakkında verilen bir yargıyı, diğeri hakkında da verme biçiminde yapılan akıl yürütme yolu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tümevarım
B) Tümdengelim
C) Karşı olum
D) Andırma (Benzeşim)
E) Dedüksiyon
5. Bütün insanlar ölümdür.
Sokrates’ de insandır.
o halde, Sokrates de ölümlüdür.
Bu akıl yürütme biçimi aşağıdakilerden hangisine örnektir?
A) Tümdengelime B) Andırmaya
C) Döndürmeye D) Çıkarıma
B) Tümevarıma
6. Kıyas kurallarına göre, sonucu tikel ve olumsuz olan geçerli bir kıyasın öncülleri için aşağıdaki erden hangisi söylenebilir?
A) İkisi de tikeldir. B) İkisi de tümeldir
0) İkisi de olumludur. D) Biri olumsuz, biri de tikeldir.
E) İkisi de olumsuzdur.
7. Bazı ağaçlar çiçeklidir.
Bazı çiçekler güzel kokuludur.
O halde, bazı güzel kokulular ağaçtır.
Bu hatalı kıyasta, aşağıdaki kıyas kurallarından
hangisine uyulmamıştır
A) Orta terim sonuçta yer almaz.
B) ki olumlu öncülden olumsuz bir sonuç çıkmaz.
C) ki tikel öncülden bir sonuç çıkmaz.
D) Orta terim tümel olarak alınmalıdır.
E) Sonuç, öncüllerden zayıf olana katılır.
8. Genelden özele ya da bütünden parçaya ulaşılması biçiminde yapılan akıl yürütme işlemine tümdengelim denir.
Aşağıdakilerden hangisi bu akıl yürütme biçimine örnektir?
A) Dünya ve Mars yüzey şekilleri bakımından birbirine benzemektedir. Dünyada yaşam vardır. 0 halda Marsta’ da yaşam vardır.
B) Gördüğüm bütün kargalar siyahtır. 0 halde yer yüzündeki tüm kargalar siyahtır.
C) Sporcuların tümü enerjiktir. Ali de enerjiktir. 0 halde Alide sporcudur.
D) Karşılaşıp konuştuğum insanların çoğu iyi niyetliydi. 0 halde tüm insanlar iyi niyetlidir.
E) Denizi babası çok sever. Umut u da babası çok sever. 0 halde tüm babalar çocuklarını çok sever.
9. Bütün sporcular düzenli beslenir. -
Osman sporcudur
O halde, Osman düzenli beslenmez.
Bu hatalı kıyasta hangi kıyas kuralına uyulmamıştır.?
A) İki tikel öncülden bir sonuç çıkmaz.
B) İki olumlu öncülden, olumsuz bir sonuç çıkmaz
C) Orta terim sonuçta yer alma,
D) İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz
E) Orta terim en az bir defa tüm kaplamıyla alın malıdır
10. Aşağıdakilerden hangisi düzenli basit kıyasın özelliği değildir?
A) Sonuçta orta terim bulunmaz.
B) Sonuç önerme öncülerin kaplamını aşmaz
C)) Bir olumlu, bir olumsuz öncülden olumsuz bir Sonuç çıkmaz.
D) Orta terim öncül birinde tüm kaplamıyla alınmalıdır.
E) İki olumsuz öncülden olumlu bir sonuç çıkmaz.
11. Hiçbir öğretmen önyargılı değildir. Bazı insanlar öğretmendir. Öncülleri olan geçerli bir kıyasın sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bazı insanlar önyargılı değildir.
B) Bazı öğretmenler önyargılıdır.
C) Hiçbir insan önyargılı değildir.
D) Bütün insanlar önyargılıdır.
E) Bazı insanlar önyargılıdır.
12. Tümevarım özelden genele ya da parçadan bütüne u yoludur.Aşağıdakilerden hangisi buna örnektir?
A) Deniz ve Evrim kardeştir. Evrim başardı bir Öğrencidir 0 halde Deniz’de başarılı bir öğrencidir.
B) Bütün gülenler mutludur. Ali gülüyor. Ali de mutludur.
C) Düşünüyorum, o halde varım.
D) Muz bol vitaminlidir, çünkü bütün meyveler vi ta —-
E) Bütün. madenler ısıyla genleşir. Çünkü ısıya tuttuğum bakır, çinko, kalay, demir genleşti.
13. Hiçbir bilim adamı cahil değildir.
Bazı insanlar bilim adamıdır.
O halde bazı insanlar cahil değildir.Bu basit kıyasta yer alan büyük, orta ve küçük terim aşağıdakilerden hangisinde doğru sıralanmıştır
A) İnsan – bilim-adamı - cahil
B) Bilim adamı . insan - cahil
C) Cahil - insan . bilim adamı
D) Bilim adamı - cahil insan
E) Cahit- bilim-adam, - insan
14. Altık önermelerde, tümel önermeler doğru ise bunların altıkları olan tikellerde doğrudur. Burada ilke Bütün için doğru olan parçalar içinde doğrudur.Bu durum, aşağıdaki akıl yürütme yollarından hangi örnektir?
A) Tümdengelim
B) Tümevarım
C) Andırma
D) Kıyas
E) Döndürme
15. Tümevarım biçimindeki akıl yürütmeler için
aşağıdaki yargılardan hangi söylenemez?
A) Doğruluk değeri kesindir.
D) Doğa bilimlerinde kullanılır.
0) Özelden genele ulaşılır.
D) Doğruluk değeri olasılıklıdır.
E) Genel yargılara ulaşılır.
16. Hiçbir işadamı yoksul değildir. Sazı insanlar işadamıdır.
Öncülleri olan geçerli bir kıyasın sonucu aşağıdakilerden hangisidir? -
A) Hiçbir insan yoksul değildir.
B) Bazı insanlar yoksul değildir.
0) Baz insanlar işadamı değildir.
D) Bazı insanlar yoksuldur.
E) Bütün insanlar işadamıdır.
17. Eldeki önermelerden hareket ederek yeni bir yargıya ulaşılması işlemine mantıkla ne ad verilir?
A) Çıkarım B) Tümevarım
C) Döndürme D) Tümdengelim E) Analoji
18. I.Tüm öğretmenler savaşa karşıdır.
II.Bazı yazarlar öğretmendir.
Öncülleri alan geçerli bir kıyasın sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bazı yazarlar savaşa karşıdır
B) Tüm yazarlar savaşa karşıdır.
C) Tüm öğretmenler yazardır.
D) Bazı yazarlar savaşa karşı değildir.
E) Hiçbir öğretmen savaşa karşı değildir.
19. Seven biriysen ona ilgi gösterirsin ve ona sevgini açarsın.
Ona ne ilgi gösteriyorsun ne de sevgini açıyorsun.
O halde seven biri değilsin.Biçimindeki akıl yürütme aşağıdakilerden hangi sine örnektir?
A) Kısaltılmış kıyas (Entimem) B) Sorit kıyas
C) Zincirleme kıyas D) İkilem (Dilemma)
E) Safsata (Sofizm)
20. Bir çıkarımda ya da akıl yürütme de sonuç önermesinden önce gelen ve sonuca veri durumunda olan önerme ne ad verilir?
A) Tanım
B) Çıkarım
C) Terim
D) Kıyas
E) Öncül
21. Kıyas, öncüller ve sonuçtan oluşan akıl yürütme biçimidir.Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir kıyas örneğidir?
A) Ne felsefeden ne de mantıktan iyi not aldı.
B) Ders çalışıyor çünkü sınavı var
C) Bir şey ya vardır ya yoktur
D) Fiyatlar arttı o halde paranın alım gücü azaldı
E) Okulu bitirecek ama iş bulamayacak
22. Bütün dürüst insanlar yardımseverdir.
Yardım severler toplumsal barışa katkıda bulunurlar.
Öncüllerinin sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bazı dürüst insanlar toplumsal barışa katkıda bulunurlar.
B) Bazı dürüst insanlar yardımseverdir,
C) Bütün yardımseverler dürüst insanlardır.
D) Bütün dürüst insanlar toplumsal barışa katkıda bulunurlar.
E) Bazı yardımsever insanlar toplumsal barışa katkıda bulunur.
23 “Düşünüyorum o halde varım”
Bu akıl yürütme biçimi aşağıdakilerden hangi sine örnektir?
A) Kısaltılmış kıyas (Entimem) B) İkilem
C) Sorit kıyas D) Basit kıyas E) Zincirleme kıyas
24. Bütün ağaçlar yapraklarını döker, çünkü leylak, akasya, çınar, meşe, gürgen yapraklarını döktü.’ Bu durum aşağıdaki akıl yürütme yollarından hangisine örnektir?
A) Kıyas B) Tümevarım C) Döndürme
D) Tümdengelim E) Andırma
25. Bazı insanlar öğretmendir. Osman’da insandır.
O halde Osman’da öğretmendir.Bu hatalı kıyasta aşağıdaki kurallardan hangisine uyulmamıştır?
A) Orta terim sonuçta yer almaz,
B) Her kıyasta en az üç terim olma
C) ki tikel öncülden bir sonuç çıkmaz.
D) Öncüllerden biri tikelse sonuç da tikel olur.
E) İki olumlu öncülden olumsuz sonuç çıkmaz.
26. Psikoloji bilimdir.Bilimler deney yapar.Deney yaparak yasalara ulaşırlar.
Yasalara ulaşarak olayların nedeni açıklarlar.O halde psikolojide olayların nedenini aşıklar.
Bu çıkarım aşağıdaki kıyaslardan hangisine örnektir?
A)İkilem B)Basit kıyas
C) Seçmeli kıyas D) Sorit kıyas E) Kısaltılmış kıyas
27. Andırma türü çıkarımlarda özellikle nelerden yararlanılarak sonuca ulaşılır?
A) Terimlerin kaplamından
B) Terimlerin işleminden
C) Varlıklar arası benzerliklerden
D) Önermelerin doğal değerinden
E) Düz döndürme yönteminden
28. Dersinize ya çalıştınız ya da çalışmadınız.Dersinize çalışmamışsanız görevinizi yapmamışsınız suçlusunuz.Dersinize çalışmışsanız anlamamışsınız yine suçlusunuz.
Sonuçta her iki durumda da suçlusunuz.
Bu örnek aşağıdaki kıyaslardan hangisine örnektir?
A) Kısaltılmış kıyas B) Zincirleme kıyas
C) Sorit kıyas D) İkilem E)Andırma
29- Trabzon’da hava yağışlı olduğundan toprak nemlidir ve fındık yetiştirilmesine uygundur.Rize’de de hava yağışlı olup toprak nemlidir ve fındık yetiştirilmesine uygundur.Bu akıl yürütme yolu aşağıdakilerden hangisi
A) Andırma B) Tümdengelim
C) Kıyas D) Tümevarım E) Döndürme
30- “Deniz çok çalışıyor” önermesi
aşağıdakilerden hangisinde öncül durumundadır?
A) Deniz sınava hazırlandığından çok çalışıyor
D) Deniz sınavı kazanamazsa çok çalışacak.
C) Deniz, çok çalıştığı için başarılı olacak.
D) Deniz ancak sevdiği derslere çok çalışıyor.
E) Deniz hem çok çalışıyor hem de başarılı olacağını düşünüyor.
31)Bazı insanlar doğuştan fanatiktir.
Tüm fanatikler topluma zararlıdır.
Öncüllerin mantıksal sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A)Tüm insanlar topluma zararlıdır.
B)Hiçbir insan topluma zararlı değildir.
C)Bazı insanlar topluma zararlı değildir.
D)Bazı insanlar doğuştan topluma zararlıdır.
E)Kimi fanatikler topluma zararlı değildir.
32)Geçerli bir kıyasta öncüllerden biri olumlu biri olumsuz ise sonuç olumsuz bbiri tümel biri tikel ise sonuç tikel olur. Bu durum aşağıdaki yargıların hangisine dayandırılabilir?
A)Her kıyasta üç terim üç önerme bulunmalıdır.
B)Sonuç öncüllerin zayıfına bağlıdır.
C)Orta terim sonuçta yer almamalıdır.
D)Öncüller doğruysa sonuç doğru olmalıdır.
E)İki tikelden sonuç çıkarılmamalıdır.
33)Kıyas kurallarına göre sonucu olumlu olan geçerli bir kıyasın öncülleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A)İkisi de olumludur.
B)İkisi de olumsuzdur.
C)Biri olumlu – biri olumsuzdur.
D)İkisi de tikeldir.
E)Yalnız bir tikeldir.
34)Kendilerine öncül denen en az bir tanesi tümel olan önerme yardımıyla yargı denen üçüncü ve sonuç bir önermesinin elde edilmesine kıyas denir.
buna göre kıyas aşağıdaki çıkarım türlerinden hangisine bir örnek oluşturur?
A)eksik tümevarım B)tam tümevarım
C)tümdengelim D)analoji E)safsata
35)- Bir çıkarımda sonuca dayanak olan önermeler
- bir çıkarımda öncüllerden çıkarılan zorunlu yargı
- bir çıkarım oluşturmak için yapılan zihinsel faaliyet
- bir çıkarım oluşturmak için kullanılan eklem
Aşağıdaki kavramların hangisi yukarıdaki tanımlardan herhangi birini karşılamaz?
A)öncül B)akıl yürütme C)sonuç D)çıkarım eklemi E)önerme eklemi
36)Aşağıdakilerden hangisi analoji türünden çıkarımların temel özelliğidir?
A)zihnin olaylar ve eşya arasındaki benzerliklerden faydalanması
B)zihnin olaylardan kanunlara doğru çıkması
C)zihnin kanunlardan olaylara doğru inmesi
D)bir önermenin niteliğini bozmadan konusu ile yükleminin yerinin
değiştirilmesi
E)bilinen bir hipotezden hareket edilerek hüküm çıkarılması
37)aşağıdakilerden hangisi analoji için gerekli olan dört unsurdan biri
değildir?
A)benzetilen B)kendisine benzetilen C)hüküm
D)akis(döndürme) E)illet(ortak ilgi
38)aşağıdakilerden hangisi kapitalist devletin temel özellikleri arasında sayılamaz?
A)özel mülkiyetin geçerli olması
B)üretim toplumun ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi
C)bireyler ve işletmeler arasında rekabetin yaşanması
D)bireysel hak ve özgürlüklerin sınırının geniş olması
E)ekonomik eşitliğin yaygın olarak gerçekleşmemiş olması
1. I. 20 tane elmam var. 0 halde elmalarımı beş eşit gruba ayırabilirim.
Il. Elemanlarımı beş eşit gruba ayırabilirim. 0 halde 20 tane elmam var.
Yukarıdaki 1. çıkarım geçerli olduğu halde II. Geçersizdir.
Buna göre bir çıkarımın g olmas aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
A) Deney ve gözlemle kanıtlanmasına
B) Sonuç önermelerinin doğru olmasına
C) Sonucun ve öncüllerin aynı anda doğru olmasına
D) Sonuç önermesinin öncüllerden mantıklı olarak çıkmasına
E) Tüm önermelerin doğru olmasına
2. Öncülleri: Tümel olumsuz (E)
Tikel olumlu (I)
olan kıyasın geçişli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tümel olumlu B) Tikel olumlu
C) Sonuç çıkmaz D) Tümel olumsuz
E) Tikel olumsuz
3. I. Hiçbir diktatör demokratik değildir
II. Demokratik olmayanlar saygı görmezler.
Öncülleri verilen kıyasın sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sonuç çıkmaz.
B) Hiçbir diktatör saygı görmez.
C) Demokratik olmayanlardan bazısı diktatördür.
D) Bazı saygı görmeyenler demokratik değildir.
E) Bazı diktatörler saygı görmez.
4.Aşağıdakilerden hangisi entimem değildir?
A) Enflasyon arttı, o halde alım gücü düşecek.
B) Yağmur yağıyor, demek ki barajlar dolacak.
C) Sanatçılar duygusal kişilerdir.
D) Akşam oldu, lambaları yakmalı.
E) Düşünüyorum; öyleyse varım.
5)Çağdaş hukuk devletinde bireylerin ve kurumların sorumluluk ve işlevleri yasalarca önceden belirlenmiştir.böyle bir düzenlemenin temel gerekçesi aşağıdakilerden hangisidir?
A)yönetimin işini kolaylaştırma
B)devlet kurumları arasında eşgüdümü sağlama
C)bireylerin yönetim ilkelerine uyması
D)yönetenlerin keyfi uygulamalarını engelleme
E)toplumun geniş kesimlerini ortak davranışa yönlendirme
6)toplumcu devlet biçiminin anamalcı devlet biçimine karşı anti tez olarak ortaya çıkmasına neden olan temel tez aşağıdakilerden hangisidir?
A)bireysel mülkiyet in yerini devlet mülkiyetinin alması
B)üretim sürecinde kadın ve erkeğin çalışması
C)çalışanları emeklerini ücret karşılığı satması
D)devletin toplumun yaşam düzeyini yükseltmek istemesi
E)eşitlik ve özgürlüğün bir arada gerçekleştirilmesi
7)cumhuriyetin ilanından sonra en çok laiklik ilkesinin dirençle karşılanmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A)yeniliklerin kısa zaman aralığında yapılması
B)yapılan yeniliğin toplumsal ihtiyacı karşılaması
C)Osmanlı devlet geleneğinin teokratik etkisi
D)prestijlerini yitiren cahil ulemanın direnci
E)diğer İslam ülkelerinden soyutlanmak istememe
8)Demokrasinin sorunları yine demokrasi içinde aranmalıdır.
bu görüşe uymayan aşağıdakilerden hangisidir?
A)demokrasinin en önemli yönetim biçimi olduğu
B)zora düşen demokrasi rejiminde çözümün yine demokratik yollarda olduğu
C)demokrasi rejiminde de sorunların olabileceği
D)demokrasinin sorunlarının, çözümünün yine demokraside olduğunu belirtmekten kaçınmak gerektiği
E)demokraside sorunların çözümünü demokraside arayanların olabileceğini
9)1.evin ışıkları yanıyorsa Ahmet evdedir.
2.evin ışıkları yanıyor.
3.evin ışıkları yanmıyorsa Ahmet evde değildir.
4.evin ışıkları yanıyor o halde Ahmet evdedir
5.evin ışıkları yanmıyor ama Ahmet evdedir
yukarılardan hangisi bir çıkarımdır?
A)1 B)2 C)3 D)4 E)5
Boşluğa bıraktığım 1. cisim düştü.
boşluğa bıraktığım 2. cisim düştü.
Boşluğa bıraktığım 3. cisim düştü.
Boşluğa bıraktığım n. Cisim düştü
O halde boşluğa bırakılan bütün cisimler düşer.
10)yukarıdaki örneklenen çıkarım türü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Atam tümevarım B)eksik tümevarım
C)tümdengelim D)analoji E)şartlı kıyas
11)“tümevarım, tümdengelim, analoji, kıyas ve akis.”
aşağıdakilerden hangisi için birer örnek oluşturur?
A)önerme B)terim C)çıkarım D)kavram E)özdeşlik
12)kıyas kurallarına göre sonucu tikel olan geçerli bir kıya öncülleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A)ikisi de olumsuzdur B)ikisi de tikeldir
C)yalnızca biri olumsuzdur D)yalnızca biri tikeldir E)ikisi de olumsuzdur
13)geçerli bir kıyas için aşağıdaki önermelerden hangisi doğrudur?
A)öncüller olumlu ise sonuç olumlu olmayabilir
B)orta terim öncüllerde tekrarlanır sonuçta yer almaz
C)iki tikel öncülün sonucu da tikel olur
D)iki olumsuz öncülün sonucu da olumsuz olur
E)öncüllerin ikisi de mutlaka olumlu olmalıdır
14)kıyas kurallarına göre sonucu tümel olumsuz olan geçerli bir kıyasın öncüller için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A)öncüllerin ikisi de tümel olumsuzdur
B)öncüllerin ikisi de tikeldir
C)öncüllerin ikisi de olumludur
D)öncüllerin biri tikel, biri tümeldir
E)öncüllerin biri tümel olumlu, diğeri tümel olumsuzdur.
15) -alinin sürücü belgesi var
-sürücü belgesi olanlar, trafik sınavını kazanmışlardır
-trafik sınavını kazananlar bu sınava girmişlerdir
-trafik sınavına girenler renk körü değildir
O halde ali renk körü değildir
Bu kıyas aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?
A)düzensiz kıyas B)zincirleme kıyas C)basit kıyas
D)seçmeli kıyas E)analoji
16)Bütün kanatlılar yumurtlar
Bazı böcekler kantlıdır
O halde bazı böcekler yumurtlar
bu akıl yürütme aşağıdakilerden hangisine bir örnektir?
A)geçerli bir tümevarım B)geçersiz bir tümdengelim
C)geçerli bir benzeşim D)geçersiz bir benzeşim
E)geçerli bir tümdengelim
17))üçgen, üç doğru kenarı olan, kapalı ve düzlem bir şekildir
bu yargı aşağıdakilerden hangisine bir örnektir)
A)kıyas B)tanım C)analoji D)öncül E)sınıflama
18)kıyas kurallarına göre sonucu olumsuz olan geçerli bir kıyasın öncülleri için aşağıdakilerden hangileri söylenebilir?
A)ikisi de olumsuzdur B)ikisi de tikeldir
C)ikisi de olumludur D)yalnızca biri tikeldir
E)yalnızca biri olumsuzdur
19)demokratik toplumlarda, devlet adına siyasi otoriteyi kullanma hakkı hangi sosyal kuruma tanınmıştır?
A)anayasa mahkemesi B)Sayıştay C)millet meclisi
D)bakanlar kurulu E)Danıştay
20)Türkiye’de geçerli olan, devlet ve hükümet biçimini aşağıdakilerden hangileri sırasıyla açıklar?
A)demokratik-temsili-parlamenter B)doğrudan-demokratik-temsili
C)çok partili-temsili-doğrudan D)demokratik-parlamenter-yarı doğrudan E)demokratik-temsili-başkanlık
21)günümüz toplumlarında demokratik hükümetleri otokratik hükümetlerden ayıran temel fark aşağıdakilerden hangisine dayanmaktadır?
A)yönetimin belirli zümrelere dayanması
B)yönetim gücünün kuşaklara taşınması
C)yönetimin serbest seçimle halka dayanması
D)yönetenlerin halkın reyine başvurması E)halkın önemli devlet işlerini bizzat kendinin yerine getirmesi
