1. Modern Avrupa bilimi; Galileo, Kepler, Descartes, Leibniz gibi ussalcıların doğrudan doğruya Antik Yunan ve İslam felsefecilerinin ve bilimcilerinin oluşturdukları bilimsel birikim üzerine dayanan yeni çabalarıyla oluşmuştur.Bu parçaya dayanarak aşağıdakilerden hangisisöylenemez?
A) Modern bilim akla dayanır.
B) Bilimde birikimsel bir ilerleme vardır.
C) Bilim adamları birbirlerinden etkilenir.
D) Felsefenin gelişiminde bilimin katkısı çoktur.
E) Felsefe, bilimin gelişmesine katkı sağlamıştır.
2. Pekçok insan, bilimlerde birşeylerin ciddi olarak ters gittiği kaygısını duyar. Böyle olmamalıdır, diye düşünürüz.Eğer güç söz konusuysa, bu kadar büyük bir güç herşeyden önce insanlığa bir gözdağı olarak kullanılmamalıdır.Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Bilmek, egemen olmaktır.
B) Bilime sahip olan güçlüdür.
C) Artık bilim, insanı tehdit edecek boyuttadır.
D) Bilim pratik yarar da sağlar.
E) Bilim, kendi başına zararlı da değil yararlı da.
3. Anaksimenes'e göre depremler, başlangıçta sıvı olanbir toprağın katılaşma nedenidir. Anaksagoras ise balık ve bitkilerde solunum işlemini ortaya çıkarmıştır. İnsan aklını da, elin serbestçe kullanılmaya başlanmasıyla açıklamıştır. Bütün bu bilgiler yavaş yavaş bilime
dönüşmüştür.Bu parçaya dayanarak bilim için aşağıdaki yargılardan
hangisi çıkarılabilir?
A) Birikimsel olarak ilerler.
B) Sıçramalı olarak gelişir.
C) Çalışanları nesnel olamazlar.
D) Bilim adamlarının etkinliğidir.
E) İlerlemesi yaratıcı düşünceye dayanır.
4. Aristo, öğretmenini aşıp geriye giderek, Sokrat öncesi Yunan'da bilimsel gelişimin kaçan ipini yeniden yakalamış,onların başardığı esere daha güçlü ayrıntılar vedaha değişik gözlemle devam etmiş ve biriken bütün sonuçları örgütlü bir bilimin göz kamaştırıcı bütünü haline getirmiştir.Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Bilimsel gelişmeler her dönemde aynıdır.
B) Bilim, önceki çalışmalara dayanır.
C) Her bilim adamı, bilime katkıda bulunur.
D) Aristo, bilimi sistematik hale getirmiştir.
E) Bazı dönemlerde bilimsel ilerlemeler yavaşlayabilir.
5. Aristo, bugün bile emriyologların hayranlığına yolaçan,civcivin gelişmesini tanımlamayı sağlayan deneylerdebulunmuştur ve bir bilim adamı olduğunu kanıtlamıştırama aynı Aristo, kadınların diş sayısının erkeklere göredaha az olduğunu söylemiştir.Bu parçaya dayanarak bilim adamları için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Nesnel olamayacakları
B) Cinsiyet ayırımı yaptıkları
C) Bazen yanılabilecekleri
D) Olgulara dayalı çalıştıkları
E) Meraktan dolayı öğrendikleri
6. Fizik dünyada olan bir olay, haber bile olsa kişinin özeldünyasını etkiler, onu üzer, sevindirir veya korkutur.Hatta, hayalindeki dünyanın yapısını tamamen değiştirebilir.Öte yandan insanın iç dünyasının etkilerini dışdünyada görmek de mümkündür. Bunlar bize yollar,
köprüler, binalar olarak gözükür; sanat ve teknoloji harikaları,bu gerçeği açıkça ilan eder.Bu parçaya dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) İnsanın iç dünyası, fiziki dünyayı değiştirebilir.
B) İnsanın iki dünyası bulunmaktadır.
C) Bilmek, evrene hakim olmayı sağlar.
D) Sanat eseri fiziki dünyanın bir kopyasıdır.
E) Sanat ve teknoloji ile insan hayatı kolaylaşır
7. Bilimin objektif bir tarifinin yapılamaması bizleri farklı bilim anlayışlarıyla karşı karşıya bırakır. Yapılan araştırmalar,edinilen bilgiler açısından bilimin kimliği tek olmasına rağmen bilim anlayışı kişiden kişiye çok farklı olabilir. Bununla beraber, etkileşen fertler çeşitli toplum düzeylerinde toplumların bilim anlayışlarını da oluşturabilirler.Bilim anlayışı kişiden kişiye, toplumdan topluma değişebileceği gibi zamanla da değişir.Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A) Bireylerin bilim anlayışlarının farklı olduğu
B) Bilim anlayışının zamanla değişebileceği
C) Kişilerin toplumun bilim anlayışını değiştirebileceği
D) Her toplumun bilimi farklı algılayabileceği
E) Bilim anlayışının genel-geçer bir nitelik taşıdığı
8. Bilimi, Yunan medeniyetiyle başlatmak, daha önceki insanlarda gözlemleri yorumlama, evreni anlama ihtiyacınınolmadığını söylemektir. Oysa, kozmolojik sorularsormak, dünya görüşü oluşturmak, insanın en temelözelliğidir. Üstelik, tarih, arkeoloji ve antropoloji, tarih öncesi insanların bile gözlemlerden kaynaklanan dünya görüşleri olduğunu açıkça belirtmiştir.Bu parçaya dayanarak aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) İnsanın doğal olarak güçlü olmak istediği
B) Soru sormanın insanın en temel özelliği olduğu
C) Bilimin insanlık tarihi kadar eski olduğu
D) Bilimin felsefi düşünceye paralel geliştiği
E) Felsefe ve bilimin birbirlerini etkilediği
9. Astronomi, matematik, geometri ve tıp gibi bilim dallarının temelleri daha önceki medeniyetlerde atılmıştı vebir bilgi birikimi oluşmuştu. Yunanlılar bu mirasa sahip çıktılar. Öte yandan, önceki dönemlerde Materyalist,rasyonalist dünya görüşü oluşturabilecek yeterlilikte olmayan bu bilgi birikiminin, olgunluk dönemine, Yunan medeniyetinde ulaştığını söyleyebiliriz.Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Bilim, bir miras olarak devredilir.
B) Bilim anlayışları medeniyetlere göre farklılık
gösterebilir.
C) Yunanlılar bilimi daha çok sistematikleştirmişlerdir.
D) Bilimin temeli Yunanlılar tarafından atılmıştır.
E) Yunanlılar farklı dünya görüşleri oluşturmuşlardır.
10. IV. Yüzyılın başında, yıllardan sonra Hristiyanlığın etkisiyle bilim aleyhtarlığı başladı. Ambrose "Doğayı ve evren içindeki yerini tartışmak bize öte dünyada hiç bir yardım sağlamaz" diyordu. Yunan felsefi geleneğinisürdürenlere "pagan" deniyor ve bilimsel faaliyetlerledalga geçiliyordu.Buna göre bilim için aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) Toplumsal tavırların gelişimini etkilediği
B) Birikimsel olarak ilerlediği
C) Ahiret için bir yardım sağlamadığı
D) İnsanın hayatını kolaylaştıran bir etkinlik olduğu
E) Felsefeyle ilgilenenlerin onu ihmal ettiği
11. Aristo'nun evreninde göklerin hareketi için tanrı zorunluydu,çünkü hareket için hareket ettirici şarttı. Fakatşimdilerde Newton'un birinci yasası bu hükmü kaldırdı.Hareket için hareket ettirici şart değildir artık. Hareketmaddenin doğasında vardır. Aristo'nun evreni sonluolmak zorundaydı çünkü, yıldızlar küresi dünyanın etrafındadönüyordu. Ama Kopernik'in evreninde güneşmerkez oldu.Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Aristo'nun evren tasarımında dünya merkezde bulunur.
B) Bilime hakim olan düşünce zamanla değişebilir.
C) Aristo'ya göre evreni hareket ettiren tanrıdır.
D) Modern bilim tanrı fikrini dışarda bırakır.
E) Newton'a göre hareket, çekim gücünden kaynaklanır.
12. Bilimi "sonuç olarak ele alanlar" aşağıdakilerden hangisinin önemini vurgularlar?
A) Yöntemin B) Etkinliğin C) Ürünün
D) Tezin E) Hipotezin
13. "Bilim dilinin mantıksal çözümlemesinin yapılmasının
gereğine" işaret eden anlayışa bilim felsefesinde
ne ad verilir?
A) Analitik felsefe
B) Mantıkçı pozitivizm
C) Fenomenoloji
D) Görüngü bilimcilik
E) Dil bilimcilik (Linguistik)
14. Analitik felsefenin kurucusu aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Popper B) Kant C) Wittgenstein
D) Lakatos E) Reichenbach
15. Olgusallığın, bilimin en önemli ilkesi olduğunu ve
somut verilerle; denetlenebilir, gözlemlenebilir olgularla,
bilimin kesin bilgilere ulaşacağını savunan
akım ve kurucusu aşağıdakilerden hangisinde
doğru eşleştirilmiştir?
A) Fenomenoloji – E. Husserl
B) Anarşist bilgi kuramı – P. Feyerabend
C) Mantıkçı Pozitivizm – J. Locke
D) Pozitivizm – A. Comte
E) Devrimci bilim – T. Kuhn
16. Bilimsel bilginin temel aldığı kavram aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Töz B) Arkhe C) Paradigma
D) Deney E) Hipotez
17. "Aynı şartlar altında aynı nedenler aynı sonuçları
doğurur." ilkesinden hareket eden bir bilim adamı
için aşağıdakilerden hangisi anlamsızdır?
A) Determinizm
B) Olgusallık
C) Genel – geçerlik
D) Normatiflik
E) Objektiflik
18. Bilimde, bilgi için bir düşüncenin yetersiz olarak görülmesidurumunda, bu yapı yerine başka bir yapı getirilir.Buna göre bilim için aşağıdakilerden hangisi söɹlenebilir?
A) Yanlışları dışarda bırakarak ilerlediği
B) Paradigmalar sayesinde ilerlediği
C) Devrimlerle meydana geldiği
D) Bu bilgiyi ortaya çıkaranın akıl olduğu
E) Olgulara dayanarak ilerlediği
19. Bilim adamı, insan aklının önemli yeteneklerinden birɩ olan ön seziden söz eder. Ama doğru bir şekilde önceden sezmek için, öncelikle bilimsel bilgilere sahip olmak gerekir. Çünkü, kehanet doğuştan bir hediye ve mistik bir güdü değildir.Bu parçaya dayanarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Bilimsel bilgilerle ön sezide bulunabileceğine
B) Bilim adamının, aklın önemli olduğundan söz ettiğine
C) Önsezinin doğuştan gelen bir yetenek olmadığına
D) Öngörünün, insan usunun bir yeteneği olduğuna
E) Öndeyinin bilimsel verilere sahip olmayı gerektirdiğine
20. Unutulmaması gereken nokta; insanın bilimde ne kadar ilerlerse ilerlesin, ne denli modern bir yaşam tarzına sahip olursa olsun hala tam olarak bilinemez ve anlaşılamaz bir fanusun içinde yaşadığı gerçeğidir.
Bu fanusun var oluş temeli, nedenleri konusunda hala bir çok sorusunun var olduğu gerçeğidir.Bu parçaya dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Bilimin cevap bulamadığı birçok soru vardır.
B) Bilim, insana modern bir hayat tarzı sunar.
C) Evren hakkında tam ve kesin bilgi sahibi olunamaz.
D) Bilim ne kadar ilerlerse sorunlar da o kadar artar.
E) Bilimin sonuçları kesin değil, kesine yakındır.
21-Aynı konuya yönelen, aynı dalın iki sanatçısı, onu farklı şekilde yorumlar.Hatta bir sanatçı, aynı konuya farklı zamanlarda yöneldiğinde de aynı ürün ortaya çıkmaz.Örneğin; Türk Kurtuluş Savaşına katılmış,tanıklık etmiş olan Halide Edip Adıvar ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu’ nun romanlarını düşünelim.Aynı olayı farklı şekilde yorumlamışlardır.Yakup Kadri “ Yaban “ romanını yeniden yazmak zorunda kalsaydı, ortaya farklı bir roman çıkardı. Yukarıdaki anlatımda, sanat bilgisinin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
A)Toplumsal işlevinin olması gerektiği
B)Yaratıcı hayal gücünün bir ürünü olduğu
C)Öznel ve bir defaya mahsus olduğu
D)Sanat ürününde sanatçının söz, renk, çizgi,ses gibi farklı malzemeler kullandığı
E)Sanatçının belgeleri dikkate alması gerektiği
22-Sokrates;diyalektik yöntem ile doğru bilgiye ulaşılacağını,Platon; geometri ve felsefe ile bilgiyi anımsayabileceğimizi, Aristoteles; tümelden tikele akıl yürüterek bilgiye ulaşılabileceğini söyler. Bu filozofların, bilginin kaynağına ilişkin görüşleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A)Doğru bilgiye ulaşmanın mümkün olmadığına
B)Aklın, bilgi kaynağı olduğuna
C)İnsanın bilme kapasitesinin sınırlı olduğu
D)Bilginin, insan algısına göre değiştiği
E)Bilme etkinliğinin, insana özgü olduğu
23-Descartes* a göre kuşku,doğru ve gerçek bilgiye ulaşmada bir yöntemdir.Her şeyden kuşku duyarak,kuşku duyulmayacak kadar mükemmel bilgiye ulaşılabilir. Buna göre Descartes* ın ele aldığı her konuya kuşku ile yaklaşmasının nedeni aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A)Otoritelerin görüşlerini doğru kabul etmek
B)Ön yargılardan kaçınmak
C)Alışkanlıkların tutsağı olmamak
D)Genel- geçer, doğru ve kesin bilgiye ulaşmak
E)Açık seçik olmayan hiçbir şeyi doğru kabul etmemek
24-Timon* a göre ‘ Nesneler değişme içindedir ve kesin olarak ayırt edilemezler.Bu nedenle yargı vermekten kaçınmak gerekir.Bu tavır da bizi ruh sukünetine götürür.’ Aşağıdaki yargılardan hangisi Timon* un anlayışına ters düşer?
A)Nesneler kavranamaz.
B)Amaç sarsılmazlığa ulaşmaktır.
C)Amaç ruhsal dingilliğe ulaşmaktır.
D)Asıl olan kesin yargıdan kaçınmaktır.
E)Herkes için doğru kabul edilen yargılara ulaşmak gerekir.
25-İnsan, bir nesneler dünyasında yaşar ve onları algılar. Böylece yalın, günlük deneyim ve algılara dayalı bilgilere ulaşır.Örneğin, insan bazı rüzgarların yağmur getireceğini, yeşil eriğin ekşi olduğunu bilebilir.Yaşanmışlıktan doğan bu tür bilgilere gündelik bilgi denir. Aşağıdakilerden hangisi gündelik bilginin bir özelliği olamaz?
A)Düzensiz ve sistemsiz bilgidir.
B)Bilmeye ve tanımaya dayalıdır.
C)Sebep-sonuç ilişkisi sezgiye dayalıdır.
D)Genel-geçer kesin doğrulardır.
E)Tek tek olaylarla ilgili doğrulardır.
26-Teknik bilgi,doğal nesneleri yaşantımızı kolaylaştıran araç-gereçlere dönüştürme amacına sahip bilgidir.Bilimsel bilginin sonuçlarından yaralandığı için de güvenilir ve geçerlidir. Buna göre,aşağıdakilerden hangisi teknik bilgi örneğidir?
A)Buhar gücüyle çalışan makinaların yapılması
B)Çeşitli bitkilerin,hastalıkların tedavisinde kullanılması
C)Varlığın, bir bütün olarak ele alınıp,incelenmesi
D)Doğal nesnelerin,yaratıcı hayal gücüyle yeniden biçimlendirilmesi
E)Her tür varlığın, yaratılmış olduğuna inanılması
1. İnsan; doğa ve sosyal yasaları yaratamaz, yok edemez ve değiştiremez; ama onları tanıyıp bilmekle onlardan korunur, zararlı sonuçlarını kendi yararına çevirebilir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Bilmek, egemen olmaktır.
B) Doğada katı bir determinizm vardır.
C) Bilmek, insanı özgürleştirir.
D) İnsan, zorunlu olarak doğaya uyar.
E) Bilim, doğaya duyulan meraktır.
2. Aristo'ya göre bir bilimin, bir şeyi incelemeden önce bu şeyin var olup olmadığını araştırması gerekir. Başka bir deyişle biz, ancak bir şeyin var olduğunu öğrendikten sonra onun ne olduğunu, doğasını ve özünü sorma
hakkına sahibiz. Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) İnsanın yapısında merak olduğuna
B) Merakın, bilimin kaynağında bulunduğuna
C) Birşeyin yoktan var olamayacağı ve var olanın yok
olamayacağına
D) Varlığı olmayan birşeyin bilgisinin de olmayacağına
E) Var olanın insanın zihninden bağımsız olduğuna
3. İnsanların dış gerçeklikle ilgili bilgileri her zaman eksiktir.Dünya görüşlerindeki tutarsızlıklar ve çelişkiler bir bakıma bu durum, eksikliğinin habercisidir. Bu eksikliğin farkına varan bazı insanlar tutarlı ve güvenilir
bilgi üretmenin yollarını aramışlardır. Böylece sistematik, kendi içinde tutarlı, nesnel bilgi üretme faaliyeti olarak tanımlayabileceğimiz bilim ortaya çıkmıştır.Bu parçada bilimin hangi özelliğinden söz edilmemiştir?
A) Tutarlılık B) Güvenilirlik C) Nesnellik
D) Sistemlilik E) Kümülatiflik
4. 18. Yüzyıldan sonra dünya üzerinde akıl almaz derecede hızlı siyasal, toplumsal, ekonomik ve en önemlisi bilimsel değişmeler olmuştur. Adeta dünya, binlerce yılın toplumsal, kültürel birikimi ile sıçrama yapmış, olumlu ya da olumsuz anlamda bir olgunluk çağına girmiştir. Bunu da şüphesiz bilime borçludur.Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Bilim birikimsel olarak ilerler.
B) Toplumsal değişim her zaman olumlu olmuştur.
C) Bilimsel gelişme, bir çok alanı etkiler.
D) Bilimsel ilerleme toplumu etkiler.
E) Toplumsal gelişmeler bazen sıçramalarla olur.
5. Antik Yunan'da felsefe, aynı zamanda bilimdi. Felsefe hem teori hem de pratiğin kesin bilgisiydi. Çevresinde olup biteni Yunanlılar felsefeyle anlamaya çalışıp, olguları araştırıp temellendirmeye çalışıyorlardı. Çünkü
felsefe, doğruyu yanlıştan ayırma etkinliğiydi. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Eskiden felsefe ile bilimin aynı olduğu
B) Felsefenin pratik yararlar da sağladığı
C) Felsefenin salt meraktan dolayı ortaya çıktığı
D) Felsefenin evreni anlama çabası olduğu
E) Doğru bilgiye felsefeyle ulaşılmaya çalışıldığı
6. Felsefi düşünce bir adım öne geçerek bilimin tanımadığı problemlerle uğraşır. Oysa bilim, formüllerle ifade edilebilir yasalarla doğa olaylarını açıklamaya çalışır. "İnsan nereden gelmektedir, nereye gitmektedir?" gibi
sorular üzerinde düşünmeyi ve sorgulamayı felsefe yapar.Buna göre felsefi düşünceyi bilimden ayıran özellik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bilgi üzerine eleştirel bir düşünce olması
B) İnsan hayatının süresi üzerinde de durması
C) Olgulara dayandığı için kesin olduğu
D) Varlığı bir bütün olarak incelemesi
E) Olanın yanında olması gerekeni de sorgulaması
7. Felsefenin bir teorem veya fiziksel bir yasa ile aynı düzlemde doğruları yoktur. Tarih boyunca sistemler birbirlerini izler ve her filozof kendinden önce gelen filozofları çürütmeye çalışır ve daha sonra kendi payına
düşen de eleştirilmesidir. Bu parçada felsefenin bilimden farklı olan hangi özelliğinden söz edilmiştir?
A) Soru sorma etkinliği olması
B) Evrensel bir özellik taşıması
C) Birikimli olarak ilerlemesi
D) Sistemli ve sürekli yenilenebilir olması
E) Her sisteminin öncekini eleştirerek yığılması
8. Olası durumları önceden hesaplamak hala mümkün ama evren ve birey bazında geleceği kesin olarak bilmek hiçbir şekilde mümkün değildir.
Bu parçada bilimin hangi özelliğine karşı çıkılmıştır?
A) Olgulara dayandığı için genelleme yapılabilmesi
B) Ancak fenomenleri kavrayabilmesi
C) Gerçekleşecek tüm olayları önceden kestirilebilmesi
D) Sonuçlarının kesin olması ve herkesi bağlaması
E) Tutarlı, yöntemli ve sistemli bir etkinlik olması
9. İnsan, barajlar yaparak azgın suları denetim altına aldı
ve suyun getireceği felaketleri önleyerek kendi kaderini
değiştirdi. Bununla da kalmayıp o sulardan elektrik
üretti ve yılın dört mevsimi düzenli sulama ile mahsuldeki
bereketi artırdı.Bu parçada aşağıdaki yargılardan hangisi vurgulanmıştır?
A) Bilmek güçtür ve bu güç hayatı kolaylaştırır.
B) İnsanın amacı hayatı yaşanılır kılmaktır.
C) Bilmek insanın kaderini hepten değiştirir.
D) Bilim en zor zamanda ortaya çıkar.
E) İhtiyaçlar bilimi ortaya çıkarmıştır.
10. Bir yasayı bilmek insanı güçlü ve özgür kılar, çünkü sebep ve sonucu kendi amaçlarına göre oluşturarak, olay ve olguları önceden kestirmek mümkündür. Bu parçada bilimin hangi özelliği üzerinde durulmuştur?
A) Neden-sonuç ilişkisini bulmaya çalışması
B) Olgulara dayanıp, metafiziği reddetmesi
C) Verilerden yararlanarak öndeyide bulunması
D) Sonuçlarının deney ve gözlemle elde edilmesi
E) İnsanın hayatını kolaylaştırmaya çalışması
11. İnsan, yıldırımın nedenini, bilmediği sürece yıldırım onun için bir tehlikeydi. İnsanoğlu yıldırımın nedenini ve niteliğini öğrenmekle yıldırımsavar yaptı ve onun tehlikesinden kendisini korudu, hatta onun enerjisini depolayarak ondan yararlanmasını da öğrendi.Bu parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangisidir?
A) İnsanın bilmediği şeyler ona zarar verir.
B) Birşeyin nedeni biliniyorsa tehlikeli değildir.
C) Bilim, uygulama alanına sahiptir.
D) Günümüzde yıldırım bir tehlike değildir.
E) Doğaya neden-sonuç ilişkisi hakimdir.
12. Paradigma her dönemin düşünür ve bilim adamları tarafından artak bakıştır ancak süreklilik göstermez. Eğer paradigma olayları açıklayamıyorsa yeni paradigmalar ortaya çıkar ve bunların çevresinde yeni bilimsel, düşünsel topluluklar oluşur. Burada bilimin hangi özelliği eleştirmetedir?
A) Yalnızca belirli olguları araştır
B) Birikerek ilerleyen bir süreçtir
C) Olayları bütün olarak değil kısımlara ayılarak inceler
D) Ulaşılan sonuçlar sınana bilir
E) Geçmiş olaylara bakılarak gelecekle ilgili yargıda bulun
13. Bilim her türlü düzenden yoksun duru verileriyle mantıksal olarak düzenli düşünme arasında uygunluk sağlama çabasıdır. Bilim gelecekte olanları tahmin edebilmeyi mümkün kılabilmek için gözlem ve deneye dayanarak evrenle ilgili belirli olayları ve bu olayların dayandığı temel ilkeleri bulma çabasıdır. Bu iki tanımdan bilime ait hangi özellik çıkarılamaz?
A)Bilimin sistemli ve düzenli araştırma faaliyetidir
B)Bilim öndeyi olanağı verir
C)Bilim birikimsel olarak ilerler
D)Bilim olayların dayandığı yasalara ulaşma çabası güder
E)Bilim empirik araştırma faaliyetidir
14. Rönassan ile birlikte bilimsel bilgi alanında yöntem sorunu üzerinde durulur F. Bacon “ yeni organ on “ atlı yapıtında tümevarım yöntemi üzerinde durur. Doğanın yapısının ancak bu yolla bilineceğini belirtir. Doğa bilimlerindeki bu gelişmeye paralel olarak felsefede de deneycilik akımı gelişmiştir. Bu açıklamada felsefi bilginin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
A) Felsefi bilgi eleştirel düşünmeyi benimser
B) Felsefi bilgi içinde geliştiği çağın özelliklerinden etkilenir
C) Felsefi bilgi tutarlı olup çelişkilere yer vermez
D) Felsefi bilgi yığılır ama ilerlemez
E) Felsefe evreni, varlık ve olayları en genel biçimde inceler.
15)bilim aynı sınamaları tekrarlamak isteyen herkes tarafından doğrulana bilir olan sonuç ortaya koyar.Bu cümlede bilimsel bulguların aşağıdakilerden hangisine sahip olduğu belirtilmiştir?
a)değişe bilir olma
b)öngörüde bulunma
c)genel geçerli olma
d)sistemli olma
e)seçici olma
16)bir olayın veya olgunun nasıl meydana geldiğinin tasvir etmenin mümkün olduğu durumlar yanıda onun niçin o meydana geldiği şekilde olduğunu belirtmenin mümkün olduğu durumlarda vardır.bilimsel açıklama bunu sağlar.Buna göre bilimsel açıklama nedir?
a)olayların oluş sırasına göre dizilmesidir.
b)var olanın verilmesidir.
c)bir bilginin başkasına aktarılmasıdır.
d)çeşitli alaɮlardaki bilgileri bir biriyle ilişkilendirmedir.
e)gerçekliğin oluş gerekçelerinin verilmesidir.
17)kepler , marsın gökyüzünde farklı zamanlarda farklı yerlerde odlunu , güneş ve diğer gezegenlere göre şu veya bu durumda odlunu biyordu.Onun sorusu şuydu:ɭars neden dolayı birbiri ardından bu özel yerlerde ve bu özel durumlar bulunmaktadır?Kepler farklı kurumları değdikten sonra, sonunda marsın yörüngesinin elips biçiminde olmasından dolayı o bulundu yerlerde bulundu görüşüne ulaşmıştır.keplerin bu gerekçesi, sorusunu bilimsel olarak açıklama gücüne sahiptir.Bu parçaya göre bilimsel açıklama, aşadakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?
a)var olanı belirtme isteğinden
b)olgulardaki anlaşılmazlıkları gidererek belirgin kılma düşüncesinde
c)bilime her zaman yeniye varma düşüncesinde
d)olgulara bir sınır çizme girişiminde
e)deneyimlerin bilimsel etkinliğe taşıma isteğinde
18)galielinin serbest düşme yasasının doğru odlunu iddia eden biri, bir cismi yere bırakarak galileynin formülüne göre düştünü söylemektedir.aslında onun burada gösterdiği , elinde bulunan cismin şuanda söz edilen yasaya göre düştünün göstermekte başka ve daha fazla bişey değildir.bu özel düşme olayı ve ona iliş kin gözlem, ne daha önceki özel düşme olaylarına iliş kin gözlemler doğrular veya güçlendirir ve de sonraki bir düşme olayı ile ilgili güvenilir bir temel oluşturur.Bu parçada aşadaki düşüncelerden hangisi yadsınmaktadır?
a)bilimsel bir sonucun özelliği , yanlışlana bilmeye müsait olmasıdır.
b)bilimde doğrulşama fazla bişey ifade etmez.
c)bir bilgiyi bilimsel olarak doğrulama olanağı yoktur.
d)yapılan gözlem sayısı arttıkca , varılan sonucun kesinliği artar.
e)bilimsel bilgi , olasılık düzeyinde hiçbir zaman temellendirilemez.
19) -Din kutsallık fikrine dayanarak evreni, insanı, insanın evrendeki konumu ve görevlerini açıklar.Birey, dinin kurallarını ‘ iman’ yoluyla benimser.
Buna göre, dinsel bilgi için aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A)Dinsel bilgide suje ile obje arasındaki ilişki inanç bağı ile kurulur.
B)Dinsel bilgiler vahiy temeline dayanır.
C)Dinde içeriği değişmeyen emirler ve yasaklar vardır.
D)Dinsel bilgiler dogmatiktir.
E)Dinsel bilgi , akıl yürütmeye dayalı, dinamik bir yapıya sahiptir.
20).Bilimsel yollardan edinilen bilgiler, insanoğluna doğal çevresini kontrol altına alma olanağı sağlamış; doğa kuvvetlerine kendi yaşamını kolaylaştırma ve daha rahat, daha güvenilir daha uzun yaşama özelliği vermiştir. Bu parçada bilimin hangi yönü üzerinde durulmaktadır?
A) Tarihi
B) İşlevi
C) Anlamı
D) Yöntemi
E) Ortaya Çıkışı
21.”Sanırım ki bu dünyada bilgisizliğin bilime karşı duyduğu kin ve nefretten daha zorlu bir kin ve nefret yoktur”
Galilei bu sözüyle aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?
A) Yeni gerçeklere tepkinin doğal olduğunu
B) Bilimin en büyük düşmanının cehalet ve bağnazlık olduğunu
C) Bilime düşmanlığın her çağda olabileceğini
D) Bilimin her gerçeği yeterince aydınlatamadığını
E) Bilimsel ilerlemenin istenilen düzeyde olmadığını
22. Her türlü mistik ve doğaüstü görüşlerin karşısında yer alarak, doğada olup biten olayları doğaüstü güçlerin varlığına değil de doğa olaylarına başvurarak açıklamaya çalışan düşünüş biçimi hangisidir?
A) Bilimsel düşünüş
B) Metafizik düşünüş
C) Felsefi düşünüş
D) Dinsel düşünüş
E) Sanatsal düşünüş
23. Bilim adamı, olanı olduğu gibi inceler. Çalışmalarında kendi düşüncelerini, duygularını, değer yargılarını işin içine sokmaz. Bu parçada bilimin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
A) Yöntemlilik B)Nesnellik
C)Mantıksallık D)Genellik
E)Öngörsellik
24. Bilimsel bilgilerin kesin olduğu vurgulanırken mutlak kesinlikten söz edilemez. Çünkü yaşamın yanlış ya da eksik yanlarının olabileceği unutulmamalıdır. Bundan dolayı bilimsel bilginin tek doğru bilgi olduğu düşünülmemelidir. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Bilimsel bilgilerin doğru olup olmadığı deneylerle sınanmalıdır
B) Bilimsel bilgiler olgular arasındaki nedensellik ilişkisini araştırmalıdır
C) Bilimsel bilgiler nesnel bir nitelik taşır
D) Bilimsel yöntemlerle elde edilen sonuçlar mutlaktır
E) Bugünün doğruları yarının yanlışı olabilir
25-Ne felsefe ne de bilim birbirinin alanı içinde değildir bilimlerin olaylar ve olgular dünyası üzerindeki egemenliği yeni buluş ve ilerleyişleri felsefe için ne kadar yönlendirici ise felsefenin de ayrı ayrı bilimlerde ki sonuçları birleştirerek değerlendirilmesi bilimlerin çalışmaları açısından o kadar genişleticidir.Açıklamasından hangi sonuca ulaşmak mümkündür?
A)Bilim ve felsefenin konularının aynı olması
B)Bilim ve felsefenin birbirlerinin tamamlayıcı olması
C)Her ikisinin de evreni bütünüyle açıklama çabası olması
D)Bilimlerin birikimli olarak ilerlerken felsefenin yığılan bilgiler olması
E)Her ikisinin de insana yarar sağlamayı amaçlaması
1)Bir tavla zarını ar,derdine bir çok kereler attığımızı farz edelim.
İlk atışımızda onun yüzlerinden herhangi birisinin, örneğin üçün gelme olasılığı nedir?Altın da bir ikinci, üçüncü, dördüncü, vv.atışlarımızda da üçgelmedi peki yirminci atışımızda üçün gelme olasılığı nedir? Ellinci atışta üçün gelme olasılı, ikinin, beşin gelme olasılığından dahamı yüksek tir?hayır; yine altıda birdir zarı her attığımızda üçün gelme olsılı altıda birde fazla değildir kısaca, doğa birimlerinin sonuçları olasılık zemininde savunulamaz .Bu görüşte olan birinin aşadaki var sayımlardan hangisini reddetmesi beklenir?
a)tektek olay ve nesnelerin bulgularından hareketle bütün hakkında yargıya varılamaz
b)sınırlı sayıdaki gözleninlen hareket ve yapılan genellemeler gerçeği yansıtmaz
c)nesnel olarak sınana bilir durumdaki savların doğrulundan kuşku duyulmaz
d)bilimde her sav , karşı savını içinde barındırır
e)yapılan gözlem arttıkca, varılan sonucun kesinliği artar
2)doğa bilimcisi , pazardan elma alan bir ev hanımının davranışından farklı olmayan bir davranışla bilim yapmaktadır.pazara çıkan ev hanımı , elma tezgahını üzerindekiş elmalardan bir kaçının inceliktenden sonra diğer elmalarında bu incelediği elmalar gibi olması gerektiğine karar vererek satıcıyla pazarlığa girişir.bu evhanımının herseferinde eve geldinde kesede , bekledine uymayan biçimsiz veya çürük bir elmayla karşılaşma olasılı çok yüksektir.Bu görüşte aşadaki düşüncelerden hangisi vurgulanmaktadır?
a)tüm bilimlerde yöntem sorunu yaşandığı
b)bilimlerde öncelikle yansız incelemenin gerekli olduğu
c)doğa bilimlerinde tümevarınsal akıl yürütmenin geçerli olmadığı
d)varsayımdan hareket etmeyen bilimlerin geçerli sonuçlara ulşamdığı
e)beklenmeyen durumlarla karşılaşma olsılının bilimlerde yöntemi gereksiz kıldı
3)bilimsel yasa , tekbir olgu veya nesneye değil ,bir olgu veya nesneler grubuna ilişkindir.Bu cümlede bilimsel yasanın hangi niteliği söz konusu edilmektedir?
a)genellene bilir olma
b)varsayımdan hareket etme
c)öndeyi olanağı sunmak
d)düşüncenin dışına çıkmak
e)doğru kabul edilme
4)doğa yasası ile bilimsel yasa arasında , temelde gerçeklik ile doğruluk arasındaki ilişkiye benzer bir ilişki vardır.doğa yasası doğaya , yani bilinen varlığa aittir.bilimsel yasa ise bilen varlık, yani özne tarafından üretilmektedir.Bu parçada verilenler aşadaki sorulardan hangisini temellendirmwektir?
a)bilimsel yasalar bütünü ile doğadaki yasaları nı karşılık gelmektedir?
b)doğa yasaları nesnel olarak doğada mı bulunur ; yoksa bizim , doğadaki varlıklar arsındaki ilişki türlerine verdimiz isimler midir?
c)doğanın yasaları bilinir duruma geldinde , doğa gizemli yapısını kaybetmektemidir?
d)olgulara ilişkin incelemeler gerçekte bir doğa incelemsimidir?
e)insan , bilinmeyeni bilinir kılarak yaşam amaçlarına ulaşmış sayılır mı?
5)bilimsel kural , kısmen veya kendisinde içerdiği çeşitli parçalar bakımından doğrulanmış olsa da tümü bakımından kesinleşmemiş olan bir sistemdir. Bu parçada bilimsel kuram hakkında aşadakilerden hangisine yer verilmektedir?
a)varsayımlardan hareket ettiğine
b)değişe bilir odluna
c)mutlak bir geçerliliğin olmadığına
d)yeni olanı aradığını
e)açıklamalarında kavramlardan yararlandığına
6. Eskiden psikologlar, kalıtımın zekâ üzerindeki etkisinin çok fazla olduğuna ve bunun sonradan değiştirilemeyeceğini inanıyorlardı. Fakat günümüzde doğuştan getirilen zeka özelliklerini çocukluk yıllarının ilk beş yılında yapılan çalışmalara bağlı olarak gelişebildiği görülmektedir. Uygulana eğitim, TV, zekâ geliştirilici oyunlar, olumlu çevre koşulları zeka üzerinde etkilidir. Bu açıklamada bilimsel bilginin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
A) Evrensel olduğu
B) Birikimli olarak ilerlediği
C) Nesnel olduğu
D) Öndeyilerde bulunduğu
E) Eleştirel olduğu
7. Geometrinin Mısır da önemli gelişmeler göstermesi, tesadüflerin değil zorunlulukların eseriydi. Nil Nehrinin her yıl taşmalarından zarar görmemek,bu durumdan yarar sağlayabilmek için yapılan çalışmalar Mısırda geometrinin gelişmesini sağlamıştır.Buna göre, bilimin gelişmesi aşağıdakilerden hangisine dayandırılabilir?
A) Özgür düşünce ortamına
B) Olayları bilme ve anlama isteğine
C) İnsanların meraklarını giderip bilgili olma isteğine
D) İnsanların doğayı denetim altına alıp yarar sağlama isteğine
E) İnsanların kişisel çabalarına
8.Bilimin mantıksal yapısını, niteliklerini, yöntemlerini, ortaya koyduğu sonuçların değerlendirilmesi bilim felsefesinin, olguların betimlenmesi ve açıklanması yoluyla bilinmesi de bilimin işlevidir.Buna göre; bilim, bilim felsefesinden farklı olarak hangisini yapmaz?
A) Önceki çalışmalara eleştirel yaklaşma
B) Bilimsel yöntemleri kullanma
C) Olgular dünyasına dayanma
D) Bilimde olması gerekeni araştırma
E) Verilere dayanma
9. Bilim adamlarının ulaştığı sonuçlar olgular dünyasında o konuyla ilgili tüm olguları içermediğinden, ulaşılan sonuçlar kesin değil olasılık değeri taşımalıdır diyen bir düşünür aşağıdaki düşüncelerden hangisini eleştirmektedir?
A) Var olan önermelerden aklın yaptığı zorunlu çıkarımları içeren kıyas
B) Tez ve antitezden senteze ulaşılan diyalektik
C) Tek tek olgulardan tümelin bilgisine ulaşılan tümevarım
D) Genelin bilgisinden akıl yürüterek tek olanın bilgisine ulaşılan tüme varım
E) Benzerliklerden yararlanılarak özelden özele geçilen analoji
10.Bilim felsefesinde bilime ilişkin iki farklı yaklaşım vardır. Ürün olarak bilim ve etkinlik olarak bilim. Ürün olarak bilim anlayışına göre bilim bir sonuçta, bileşenler bütünüdür. Bu anlayışa göre, bilim, durağan önermeler bütünüdür. Bu anlayışa göre, bilimin temel niteliği aşağıdaki yargılardan hangisinde belirtilmiştir?
A) Bilim değişmeyen bilgiler yığınıdır
B) Bilim bir doğrulama ve arama çabasıdır
C) Bilim olaylar arasında ki neden sonuç ilişkisini betimleme çabasıdır
D) Bilim gerçeği arama etkinliğidir
E) Bilimsel yasalar herkesin üzerinde uzlaştığı doğru kabul ettiği önermelerdir
11. I. Bilim organize edilmiş bilgiler bütünüdür
II. Bilim gerçeği arama faaliyetidir
III. Bilim insan hayatına kolaylık sağlayan teknik buluşlardır
IV. Bilim olayları anlama ve açıklama yoludur
V.Bilim elde bulunan sistemli bilgi bütününe katkıda bulunan faaliyettir
Yukarıdaki bilim tanımlamalarından hangisi onun pratik degeririni özetlemektedir?
A) I B)II C) III D) IV E) V
12. Ünlü bilim adamı A. Einstein “Önyargılardan kurtulmak atomları parçalamaktan daha zordur.” Derken bilimsel araştırmalarda aşağıdaki özeliklerden hangisinin önemini vurgulamak istemiştir?
A) Deney ve gözleme dayamanın B) Nesnel olmanın
C) Varlık ve olayların genel olarak incelenmesinin
D) Öndeyişsel olmanın
E) Birikimli olarak ilerlemenin
13. felsefe ile iğlisini kesen bilimi nasıl bir sonuç beklemektedir?
A) Genellemeler yapamaz
B) Mantık kurallarını kullanmaz
C) İlerleyip gelişemez
D) Sorunlarını çözemez
E) Evreni açıklayamaz
14.Bilimsel çalışmalarda herkesin hemen yararlanacağı belirli ve kesin bir yol yoktur. Bilimde önemli olan ulaşılan sonuçların bilimselliğinin nasıl kanıtlanacağıdır. Parçaya göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılır?
A) Bilimde ulaşılan sonuç kadar yöntemde önemlidir.
B) Bilimsel çalışmalarda gerçeğe ulaşılır.
C) Bilimsel çalışmalar sistemli çabalara dayanır.
D) Bilim insanlığın ortak ürünüdür.
E) Bilimde herkes için geçerli ortak bir yöntem bulunmaz.
15. Pozitivist düşünür A. Comte, felsefeyi doğa bilimleri kadar güvenilir kılmak istemiştir.Bu amacı gerçekleştirmek için ne yapmalıdır?
A) Sezgiyi temele almalıdır.
B) Doğa dışını ele almalıdır.
C) Olgulara dayanmalıdır.
D) Bilimleri felsefe kapsamına almalıdır.
E) Bilimlerin gelişmesi hızlandırılmalıdır.
16.Bilimin akılcı ve nesnel boyutları yanında değer yargısı, yaratıcı hayal gücü, hatta düpedüz duygusallık içeren boyutlarıda vardır. Burada bilimin hangi yönü eleştirilmektedir?
A) Birikimsellik
B) Nesnelik
C) Tutarlılık
D) Sistemlilik
E) Deneysellik
17.Epikuros ‘a göre mühür bal mumuna nasıl tıpatıp kendi izini bırakırsa eşyada bizde beli izler bırakır.J. Locke’ a göre insan zihni boş bir levhadır
Bu düşüncelere göre bilgi nasıl oluşur?
A) Doğuştan kaynaklanır.
B) Sezgiye dayalıdır.
C) Duyuma deneye dayalıdır.
D) Zihinsel çabalarla ortaya çıkar.
E) Akla dayanır.
F)
18. Bilim adamı anlattıklarını gözleme dayandırmaya özen gösterir.Düşüncelerini değişik yorumlara yol açmayan bir düzende ve mantığa dayalı biçimde verir.Parçaya göre bilim adamında hangi özelik bulunmamalıdır?
A) Çalışmalarında değer yargılarına yer vermez.
B) Olanı olduğu gibi ele alır.
C) Olayları tarafsız ele alır.
D) Kişisel inançlarını yorumlamalarında kullanır.
E) Akıl ve mantık ilkelerinden yararlanır.
19. Bir bilginin bilimselliğinin ölçütü belirli bir dönemin sorunlarına çözüm getirip getirmediğine bağlıdır. Bir dönemin sorunlarına çözüm getiren bilgi,o dönem için geçerli olur,başka dönemde ise geçerliliğini yitirir.Dolayısıyla bilimin olgusal ilişkileri açıklama konusunda büyük bir yol aldığı söylenemez.
Parçada bilimin aşağıdaki özelliklerinden hangisi eleştirilmektedir?
A)Mantıksallığı
B)Yöntemli olması
C)Kesinlik taşıması
D)Nesnel olması
E)Genel olması
20)astronomi, ieriki yıllarda halley kuyruklu tıldızının tekrar ne zaman dünyanın yakınında geçeceğini ve dünyanın hangi bölgelerinden görüle bileceğini kesine yakın bir tahminle söyleme olanağına sahiptir.Bu parçada bilimin hangi özelliği örneklendiril miştir.
a)birikimli olarak ilerleme
b)öngörüde bulunma
c)yöntem kullanma
d)tutarlı olma
e)seçici olma
21)Bilimin mantıksal yapısını, niteliklerini,yöntemlerini ortaya koyduğu sonuçların değerlendirilmesi bilim felsefesinin olguların betimlenmesi ve açıklanması yoluyla bilinmesi de bilimlerin işlevidir.Buna göre;bilim,bilim felsefesinden farklı olarak hangisini yapmaz?
A)Önceki çalışmalara eleştirel yaklaşma
B)Bilimsel yöntemler kullanma
C)Olgular dünyasına dayanma
D)Bilimde olması gerekeni araştırma
E)Verilere dayanma
22-T.Kuhn’a göre yeni bir paradigma ortaya çıktığında eski paradigma sorgulanır bilim bu yeni paradigma çerçevesinde yeniden kurulur ve bir önceki paradigmaya gerek duyulmuyorsa bu paradigma terk edilir. T. Kuhn’un bu görüşüne göre yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A)Bilimsel çalışmalar paradigmalara dayalı olarak gerçekleşir
B)Paradigma gerçekliği açıklamada yetersiz kaldığında başka paradigma benimsenir.
C)Paradigma aracılığıyla bilgilerimiz sistemli ve düzenli hale gelir
D)Paradigma gerçekliğin anlaşılmasını ve açıklamasını sağlayan dünya görüşüdür
E)Bilmsel bilgiler kesinlik taşıdığından değişmez
23-Bilimi ürün olarak benimseyen R. Carnap’a göre bilimde önemli olan şey ortaya konulan sonuçlardır. Bu sonuçlar dile ortaya konulduğundan dilin kavram Ve önermeleri üzerinde durulmalı ve günlük dilin çok anlamlığından uzak bir bilim dili oluşturmalıdır.R.Carnap’a göre aşağıdaki yargılardan hangisi bilim felsefesinin konusunu oluşturur?
A)Bilim mantıksal yapısını anlayıp dille ilgilenmek
B)Bilimin sonuçlarının uygulanmasıyla ilgilenmek
C)Bilimin ortaya koyduğu sonuçlarla tutarlı bir dünya görüşü geliştirmek
D)Bilimdeki paradigmal değişmeleri göstermek
E)Olguların betimleme ve açıklama yoluyla anlayıp bilmek
24-Aynı konuda, aynı noktadan hareket eden iki yazarın benzer eserler ortaya koymaları beklenemez. Bu açıklamada, sanat bilgisinin hangi özelliği dile getirilmektedir?
A)Mantıksallığı
B)Eleştirelliği
C)Özgünlüğü
D)Seçiciliği
E)Sezgiselliği
25)gerçek felsefe , bir bilim olmak zorunda oldu gibi gerçek bilimde yalnızca pozitif olanla , yani duyu ve gözlemlerimizle , deneylerimizle bize verilmiş olanla ilgilen mek zorunda.
Comte bu görüşüyle aşdakilerden hangisini savunmaktadır?
a) bilimin ve felsefenin meta fizikte arındırılmasını
b) felsefenin meta fizijk konularda sınırlı kalmasıdır.
c) Meta fizik konuları zaman la bilimin konusu olacanı
d) Meta fizik kavramları bilimin çözümleyeceğini
e) Felsefe ve bilimin meta fizik konularla ilgilenmesi gerektiğini
1)comte , başlatısıcı olduğu pozitivizm hareketiyle felsefenin alanını , deneysel olarak bize verilmiş olan olgularla sınırlandırdı. Bırakmatizm , yine benzeri bir görüşaçısına yerleşerek meta fiziği rettetti.Böylece felsefenin alanını herkesin ortak olarak paylaştığı deney dünyasına ait olan ve deneyle doğrulana bilir ve yanlışlana bilir önermelerin alanı olarak tanımlandı.Ondokuzuncu yüzyılda ortaya çıkan ve bilimcilik diye adlandırılan bir akım , bilimin insan ve topluma ilgili hertürlü proplemin çözümünü ver bilecek altın bi anahtar olsu görüşünü savundu.Bu akımların görüşlerine daynarak aşadaki genellemelerin hangisine ulaşılamaz?
a)felsefenin alanı olgularla sınırlandırılmalıdır
b)metafizik konular bilimden ayıklanmalıdır
c)bilime mutlak bir güven duyulmalıdır
d)ilim , bilim adamlarını ortaklaşa çabası ile gelişmelidir
e)bilim ilerlemsini sürdürdükçe tüm problemleri çözecektir
2)çok eskiden beri , bilimin bazı uygulamalarını insanlığın zararına kullanıldı gerekçesi ile bilime ve bilimsel gelişmelere karşı çıkan lar olmuştur.oysa , bilimin uygulamaları insanlığın yararına kullanılaca gibi zararınada kullanıla bilir ve bunun sorumlulu bilginleredeğil kullanan lara aittir.Bu nedenle bilimin uygulamalarına bakarak , bilime karşı çıkmak anlamsızdır.
Örnğin bu gün , lazer bir çok tıbbi bir operosyonda başarıyla kullanılmaktadır ve bu ışınların savaşlardada kullanıla bileceği gerekçesinde insanların böyle bir gelişmeden mahrum bırakılmaları düşünülemez.Parçada aşadakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
a)bilimin insanlık için bir tehtid oluşturdu
b)bilim adamının ön yargısız ve özgür düşünceli olması gerektiği
c)bilimsel gelişmelerin toplumda hemen kabul görmedi
d)bilim adamlarının toğplumsal olaylarla ilgilenmemesi gerektiği
e)bilimin yanlış uygulanmasında bilim adamlarının suçu olmadığı
3)deneycilere gçre sadece düşünme ile deneydel ile denetleme olmadan gerçek dünyanın nitelikleri ve yasaları üzerine açıklık getirilemez felsefe deney yapamayacana göre mantık ve bilim kuramıyla ile ilgilenmelidir. Böylece felsefe bilimsel bilginin yardımcısı konumuna getirilir. Felsefenin görevi bilimlerin temel kavram larına ve düşünme yollarını açıkla kavuşturmaktır.Bu durumda bilim adamları enerjilerini boş yere yanlış bir doğrultuda kullanmaktan kurtuldular .Böyle bir yaklaşım aşadakilerden hanginse yol açar?
a)bilimin felsefeleşmesine
b)bilimsel yönetim öznel olmasına
c)felsefenin bilim felsefesi alanı ile ilgili sınırlandırılmasına
d)bilimin neden sellik ilkesinde uzaklaşmasına
e)bilim adamlarının öneminin azalmasına
4)Mantıkcı pozitivist lere göre bilim ve bilim adamları toplumun etkisinden tamamen sıyrıla bilirler. Bilimsel faaliyet hızını bilim adamının gücünden alır.Bilim çevrenin etkilerinde toplumsal kuvvetlerden bağımsız , bilim adamlarının ortaya koydu eserlerden oluşur.Bilimde , sadece ortaya konmuş olan eserler önemlidir. Yapılacak iş bu eserlerin incelenmesidir.Parçada aşadakilerden hangisi dile getirilmektedir?
a)bilimin ortaya koydu ürünlerin günlük dille yazıldı
b)bilimin ve bilim adamının tamamen nesnel olmayacağı
c)bilimsel kavramların hiçbir zaman doğrulanamayacağı
d)bilimin yönteminin tümevarım olması gerekti
e)bilim adamının nesnel olduğu ve bilimin sonuçlarının önem kazandı
5. Etkinlik olarak bilim, birtakım eylem ve zihin işlemlerinin bileşimidir. Bu işlemler incelenirken bilim adamının yaşantısı, kişiliği, içinde yaşadığı toplumsal koşullar ve toplumun kültürel özellikleri göz önüne alınmalıdır. Çünkü bilimi ortaya çıkaran bilim adamıdır ve bilim adamını toplumdan ayrı düşünemeyiz. O, toplumun bir parçasıdır. Bu nedenle ortaya koyduğu eserler toplumun damgasını taşıyacaktır. Parçadan, aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Bilimin olumlu olduğu kadar olumsuz sonuçları da vardır.
B) Felsefenin konusu sadece bilim felsefesi olmalıdır.
C) Bilim, bilim adamları topluluğunun bir etkinliğidir.
D) Bilimsel bilgi, olgusal bir dille ifade edilmelidir.
E) Felsefe deney yapamayacağına göre, mantık ve bilimlerin kavramlarıyla ilgilenmelidir.
6)felsefenin alanını bilimle sınırlamak , öncelikle onun özgür bir araştırma olma özelliğini ortadan kaldırır.pozitivistler , felsefenin sadece bilim felsefesi ile ilgilenmesi gerektiğinin savunmuşlardır;fakat böyle bir durum felsefenin varlık , din , siyaset , sanat , ahlak gibi konularla ilgilenmesini engeller ve onu bilimin yardımcı durumuna getirir.Parçada aşadakilerden hangisi vurgulanmaktadır.
a)felsefenin eleştiriler yönün ortadan kalktığı
b)merak ve hayretin , felsefenin ön koşulu olduğu
c)felsefenin bir yaşam biçimi olduğu
d)felsefenin sadece bir bilim felsefesi ile ilgilenmemesi gerektiği
e)felsefenin , insanın gündelik yaşantısında bir işe yaraması zorunluluğu
9)newtonla birlikte Aristo fiziği geçerliliğini kaybetmiştir;fakat 19 . yüzyıl sonlarında Newton ve galilenin temilini attığı mekanik teori de yeni gelişmeler karşısında yetersiz kalmıştır.bu yetersizlikten 20. yüzyıl başlarında iki büyük teori madde ve enejinin temel birimlerini konu ala kuantum teorisiyle , hızlı hareket eden kütlelere ve geniş uzay ilişkilerine yönelik relativite teorisi ortaya çıkmıştır.Parçada bilimsel bilginin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
a)akla dayalı olması
b)birikimli olarak ilerlemesi
c)öndeyiye yer verilmesi
d)merak ve hayrete dayalı olması
e)insanların hayatını kolaylaştırması
12)astrominin ilk bilim oluşumunun nedeni bu alanda incelemeye konu olan cisim ve olguların basit düzenli ve sürekli gözleme elverişli hareketler göstermesidir. Eski uygarlıkta bilim , olgu , toplama , pratik bilgi ve ihtiyaçlara cevap aramanın ötesinde , teorik nitelikte sorulara yönelmeimştir. Grek mezopotomya gerek mısır da sağlanan tüm bilgi ve beceriler yaşamın pıratik ihtiyaçlarına dönük , empirik ve teknik bilgi düzeyinde kalmıştır.Bu parçaya dayanarak ilk çağ ın bilimi hakkında aşadakilerden hangisi söylenebilir?
a)olgulara dayalı deneylerin yapıldı
b)bilgi birikiminin gelişmiş olduğu
c)nedensellik ilkesine dayalı oldu
d)tutarlı biligleri verildi
e)basit közleme ve gündelik yaşamı kolaylaştırmaya yönelik olduğu
13)20 .yüzyılda fizik alanında yapılan araşatırmalar sonucunda , nifton fizik anlayışı değişerek max planchk ın guantun teorisi ve einstainin relativite teorisi yeni fizik anlayışı olarak gündeme gelmiştir.Parçadan ,aşadaki genellemelerden hangisine ulaşa bilir?
a)bilimin en önemli özelliği kanunlara ulaşa bilmesidir.
b)bilimde nedensellik ilkesi önemlidir.
c)bilimsel teoriler , yeni teorilerle çürüte bilir.
d)bilim , evrendeki tüm problemleri çöze bilecek güçtedir.
e)bilim , aklın çıkarın kurallarına uymak zorunda dır.
14)doğrula bilirlik ilkesinin en önemli çıkmaza dayandı akıl yürütme yöntemidir. Gerçek tende , bütün haklar dört ayaklıdır. Gibi bir önermenin doğrulanması için birkaç atım dört ayaklı olduğunun görülmesi yeterli olmayacaktır?Bir sonra ki atımda ve sonra sırasıyla yeryüzünde ki tümadlerın da görülmesi gibi neredeyse imkansız bir işe girişmek gerekmektedir.Buna göre doğrula bilirlilik ilkesinin dayandı akıl yürütme yöntemi aşadakilerden hangisidir?
a)anoloji
b)tümdengeli
c)tüme ve varım
d)gıyas
e)dilenme
15)insanın sağlığından , eğitimine kadar her alanda yardım eden teknoloji , insanın mutluluğu ve ömrünü arttırmak için yapıldı sürece faydalıdır.Bir bıçak dokturun elinde hayat kurtarırken , bir katilin elinde hayat alır. O halde iyilik ve kötülük fayda ve zarar bilim ve teknolojinin bizatihiyi kendisinde değil dir. Parçaya göre teknolojinin faydalı ve zararlı kullanılmasının çlçüdü aşadakilerden hangisi?
a)teknolojiyi kullanan kişinin niyeti
b)bilim adamları
c)devleti yöneten siyaset çiler.
d)toplumların askeri gücü
e)teknolojinin ticaretini yapan kişiler.
16)bilim ve bilim adamı ele aldığı konuyu ön yargısısz biçimde ele aldığından gerçekliği kavraya bilir.Budurum bilgi nesnesinin , bilenden bağımsız bir gerçeklik olarak var olmasından ileri gelir.Parçada , bilimsel bilginin hangi özelliğiğ vurgulanmaktadır?
a)birikimli olarak ilerlemesi
b)mantık ilkelerine dayanması
c)nesnel olması
d)merak ve ayrata dayanması
e)tüm milletlerin bilimin gelişimine katkıda bulunması
17)felsefe tarihi içinde felsefeyi bilimsel felsefe yapmak isteyenler çıkmıştır.Bunlar bilimin geçerli ve doğru sonuçlar karşısında , felsefeyi işlevsiz bir konumdan kurtarmak için felsefeyi işlevsiz bir konumdan kurtarmak için felsefeyide bilimin özelliklerine taşıyan bir etkinlik çerçevesine getirmek istemişlerdir. Fakat bu denemeler felsefeyi bilim yapamamıştır ve tüm denemeler başarısız olmuştur.Parçadan , aşağıdakilerden hangisi eleştirmektedir?
a)bilim adamının filozof olması
b)felsefenin bilim felsefesine indirgenmesi
c)bilimin felsefeleştirilmesi
d)filozofların bilimle ilgilenmesi
e)bilimin , felsefesinin yöntemlerinin kullanması
18)tanrı , evrenin yaratıcısıdır.Şeklindeki dinin temel önermesi anlamsızdır, çünkü bu önermenin doğru veya yanlış olduğu gösterilemez.Aynı şekilde hırsızlık , kötüdür. Şeklindeki bir ahlak önermesi veya dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç şeklinde bir şiirin mısra da anlamsızdır.Çünkü bunlar da herhangibir şekilde doğrulanmaz.Pozitivistlerin bu yaklaşımların dan temel aldı görüş aşadakilerden hangisidir?
a)bilim , din , sanat ve ahlaklar temellendirilmelidir.
b)din , ahlak ,sanat bize evren hakkında bir bilgi vermek anlamında anlamsızdır.
c)din, ahlak ve sanatın kendine ait doğmaları bulunur
d)evrensel doğrulara ancak din , ahlak ve sanatla ulaşa bilir.
e)din , ahlak ve sanat kendi içinde anlamlı bir bütünlük oluşturur.
19-Dünya platonun düşüncesinde olduğu gibi güvenilmez bir duyular çokluğu değil,üzerine araştırma yapmamız ve anlamamız gereken bir gerçekliktir.bu gerçekliğe, deneyle ulaşılabilir.Deneyin sundukları,bilgi birikimini oluşturup, artırabilir. Aristoteles bu düşüncesinde, bilimin hangi özelliğini temel alır?
A)Birikimliliği
B)Genelliği
C)Somutluğu
D)Eleştirelliği
E)Mantıksallığı
20-Bilimin yasaları, insanlara ve toplumlara göre değişmez.Tersine, büyük ölçüde deneyve gözlem temellendirildiklerinden , herkes için aynı şeyi ifade eder. Bu açıklamada, bilimin hangi özelliği üzerinde durulmuştur?
A)Dinamik olma B)Tutarlı olma
C)Birikerek ilerleme D)Evrensel olma
E)Eleştirel olma
21-Ünlü bilim adamı A. Einstein “ön yargılardan kurtulmak atomları parçalamaktan zordur” Derken bilimsel araştırmada aşağıdaki özelliklerden hangisinin önemini vurgulamak istemiştir.
A)Deney ve gözleme dayanmanın
B)Nesnel olmanın
C)Varlık ve olayların genel olarak incelenmenin
D)Öndeyisel olmanın
E)Birikimli olarak ilerlemenin
22-Geometrinin mısırda önemli gelişmeler göstermesi tesadüflerin değil zorlukların eseriydi nil nehri’nin her yıl taşmalarından zarar görmemek bu durumdan yarar sağlayabilmek için yapılan çalışmalar mısır da geometrinin gelişmesini sağlamıştır.Buna göre bilimin gelişmesi aşağıdakilerden hangisine dayandırılabilir?
A)Özgür düşünce ortamına
B)Olayları bilme ve anlama isteğine
C)İnsanların meraklarını giderip bilgili olma isteğine
D)İnsanların doğayı denetim altına alıp yarar sağlama isteğine
E)İnsanların kişisel çabalarına
23)bilim , baconın ve diğer yeni çağ düşünürlerinin kendisinden bekledikleri rüyayı gerçekleştirmiştir.Burüya evrene hakim olmak için bilmek rüyasıdır.bilim sayesinde bu gün doğaya büyük ölçüde hakim odlumuz söylene bilir.Bacon ve yeni çağ düşünürlerinin bu görüşlerinin temelinde aşadaki varsayımlardan hangisi vardır?
a)bilim , kuşkudan beslenir
b)insan her şeyin çlçüsüdür
c)bilimde bulgu kadar , o bulguya nasıl ulaştığıda önemidir.
d)gerçeklik , bilinemez bir niteliktir.
e)bilmek , egemen olmak tır.
24)bilim gibi teknolojide evrensel bir çalışmadır.hiçbir sosyal ve ekonomik sisteme bağlı değildir.Dil , din , ırk ve millet sınırı tanımaz ; o tüm insanlığındır.Burada , bilim ve tek nolojinin hangi özelliği vurgulanmaktadır?
a)tutarlı olamsı
b)tüm ulusların katkısının olması
c)sistemli ve düzenli olması
d)akla dayanması
e)merak ve hayret güdüsünün etkili olması
25)bilimin amacı , günlük yaşamda insanlara kolaylıklar getirmek değildir, sadece bilmektir; ama biz bilimin sonuçlarından günlük yaşantımızda yararlanırız.Bunu sağlayan bilgidalı teknolojidir.Örneğin , cisimlerin ısı ile genişlemesi teorik bir bilgidir. Bu teorik bilgiyi buhar makinesına uygulamak tekniktir. Bu anlamda teknik pratik alanda yararlanmayı dile getirir. Bu parçaya dayanarak , aşadaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz ?
a)bilim ve teknolojinin işlevleri bir birinden farklıdır.
b)teknoloji , bilimin sonucunda oluşmaktadır.
c)bilim ve teknoloji olumsuz amaçlar için kullanıla bilir.
d)teknolojinin amacı insanların gündelik hayatlarını kolaylaştırmaktadır.
e)bilimin amacı evreni anlamaktır.
26-her türlü mistik ve doğa üstü görüşlerin karşısında yer alarak doğada olup biten olayları doğa üstü güçlerin varlığına değil de doğa olaylarına başvurarak açıklamaya çalışan düşünüş biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A)bilimsel düşünüş
B)metafizik düşünüş
C)felsefi düşünüş
D)dinsel düşünüş
E)sanatsal düşünüş
