SOSYOLOJİNİN ALANI:
İnsan biri doğal diğeri toplumsal olan çevreye sahiptir..İnsan her ikisinin de etkisi altındadır.Bizim dışımızdaki fiziki çevreye doğal çevre, toplu halde olmalarından kaynaklanan çevreye de toplumsal çevre denir.İşte sosyolojiyi ilgilendiren asıl alan bu toplumsal çevredir.
SOSYOLOJİNİN KAVRAM OLARAK ANLAMI:
Sosyoloji Latince’de birliktelik birlikte oluş manasına gelen “socius” Yunanca da bilgi demek olan “Logos” sözcüklerinden oluşmuştur.Kelime olarak anlamı toplum bilimi manasına gelir.Sosyoloji kavramı ilk defa “Aguste comte” 1839 Yılınd kullanmıştır.Comte’nin önemi toplumların bilimsel olarak incelenebilirliğini göstermesinden gelir.
SOSYOLJİNİN İNCELEDİĞİ BAŞLICA KONULAR ŞUNLARDIR:
1)Toplumsal ilişkiyi inceler.
2)Kişinin toplum içindeki yerini inceler.
3)Toplumsal yapıyı inceler.
4)Toplumu inceler.
5)Toplumsal grupları inceler.
6)Yığınları inceler.
7)Katogorileri inceler.
8)Ekonomik toplumsal siyasal kurumları inceler.
9)Kültür ve sosyal değişmeyi inceler.
SOSYOLOJİNİN İNCELEDĞİ KONULARIN ÖZELLİKLERİ:
1)Sosyoloji tek kişi üzerinde durmaz.Kişisel sorunlarla ilgilenmez.
2)Sosyoloji toplumsal olay ve olayları inceler
3)Sosyoloji toplumların bu güne kadar uydukları ve uymadıkları toplumsal ilkeleri araştırmaz.
4)En iyi toplum şeklinin ne olduğunu araştırmaz.
5)sosyoloji normatif ( kural koyan ) bir bilim değildir.Sosyoloji var olanı olduğu gibi inceleyen olgusal bir bilimdir.
6)Sosyoloji aynı zamanda toplumsal toplumsal olay ve olguları da konusu içine alır.
TOPLUMSAL OLAY:
Toplum yaşamındaki tek tek olan değişmelerdir.Toplusal olay kısa sürede gelişir,bir defa olur ve biter.Örneğin;Ahmet ile Mehmet’in evlenmesi toplumsal olaydır.
TOPLUMSAL OLGU:
Belli bir değişmeyi değil aynı türden bir çok değişmeyi içine alır.Toplumsal olgu toplumsal olaya göre daha soyut ve geneldir.Toplumsal olgunun nerde ne zaman başlayacağı ve biteceği belirlenmez.Gereklilik ve süreklilik göstermez.İki insanın evlenmesi değil, bir çok isanın evlenmesini ifade eden evlilik kurumu toplumsal olgudurr, sanayileşme,kentleşme toplumsal bir olgudur.
TOPLUMUN TANIMI:
Ortak bir toprak paçası üzerinde birlikte yaşayan temel toplumsal gereksinimleri karşılayabilmek için çeşitli gruplar içinde iş birliği yapan ortak bir kültüre bağlı olan ve belli bir toplumsal birim olarak işlevde bulunan kişilerin örgütlenmiş iş birliğidir.
İNSAN TOPLULUĞUNUN TOPLUM ÖZELLİĞİ TAŞIYABİLMESİ İÇİN BULUNMSI GEREKEN ÖZELLİKLER:
1)Belli bir toprak parçasına yerleşmiş olmaları gerekir.(yurt)
2)Birlikte yaşama isteğini taşımak.
3)Ortak bir kültürü paylaşmak.
4)Uzun süre birlikte yaşamak.
TOPLUMSAL GRUB:
Birbirine ortak değerle bağlı birliktelik duygusu taşıyan kişilerden oluşan bir topluluktur.Kişiler toplumsal grubu toplumsal gruplarda oluştur.
TOPLUMSAL YIĞIN:İlişkileri yok denecek kadar az olan kişilerin bir araya geldiklerinde oluşan bir topluluktur.Parkta dinlenen insanlar,futbol maçını izleyeler.
KALABALIK:
Birbiriyle etkileşim içinde olmayan kişilerin oluşturduğu bir toplumsal yığındır. Ortaklaşa bir işlevleri yoktur. Genelde amaçsız değillerdir. Herkesin neden orada olduğunu açıklayacak sebebi vardır.Örneğin;Süper aliş veiş yapan insanlar kalabalığı oluşturur.
TOPLUMSAL KATEGORİ:
Ortak özelliklere sahip olan genellikle ilişki içinde oluşmayan kişilerden oluşur.Örneğin;Askerlik çağına gelen gençler
TOPLUMLARIN SINIFLANDIRILMASI:
ESKİ TOPLUMLARIN SINIFLANDIRILMASI::
1) İLKEL TOPLUMLAR:.
a) KILAN:
Totem,hayvan,bitki ve eşyadan geldiklerine inanan bu nedenle kendilerini akraba sayan ve henüz yerleşmemiş toplumdur.
b) BOY:
İki yada daha çok kılan ’ın bir arada yaşamasından doğar .Her kılan kendini bir aile olarak gördüğü için kendi aralarında evlenmeleri yasaktır.Kılanda egemenlik bellik bir kişiye ait değildir. Kılan veya boylar görülen dine totemizm denir.
Totem: kutsal sayılan canlı ve cansız nesne
Mana: Gizli güce verilen addır.
Tabu: bazı tutum ve davranışı yasaklayan unsura denir.
2)TOPRAĞA YERLEŞMİŞ TOPLUMLAR:
a)ÖZ (AŞİRET):
Boyların toprağa yerleşmesi özleri meydana getirmiştir.Böylelikle kılanda genel olan egemenlik kendisini kişisel egemenliğe bırakmıştır.Yine ilk defa insanların yöneten ve yönetilen diye ayrıldığı görülür.Devlet kavramının ilk defa özlerde ortaya çıktığını görürüz.Kılanlarda görülen totemizm özlerde fetişizm( puta tapmak)dönüşür.Köleliğe de ilk defa özlerde rastlanmaz.
b)KENT:
Kent 3 sebep ortaya çıkarmıştır .
1) Ekonomik sebepler (pazar yeri kurulması)
2) Dinle ilgili sebepler (mobetler)
3) Düşman karşı korunma isteği.
Kentlerde ataerkil ailenin tüm özellikleri görülür.Baba otoritesi sınırsızdır. Çok tanrıcılık (politeizm) yani birçok dini inanca kentlerde rastlanmamıştır. Kentlerde ekonomik hayat tarıma dayanır.Yine bu dönemde tüccar sınıfı ortaya çıkmıştır.
3)İLERLEMİŞ TOPLUMLAR:
a)İMPARATORLUK FEODALİTE:
İmparatorlukta babaya dayanan egemenlik devlete geçmiştir.Ticaret önemlidir.Bu aşamada ekonomik yaşamı belirleyen (lonca)dır.Feodalite de 11.ve13. yy ‘ da Avrupa ’ da toprağa dayalı yönetim sistemidir.Çoğunluğu imparatorluğun yıkılmasıyla ortaya çıkmıştır.
b)ULUS:
Millet durumuna gelmiş toplumlar girer
GÜNÜMÜZDE TOPLUMLARIN SINIFLANDIRILMASI:.
1)BASİT VE KARMAŞIK TOPLUMLAR:
a)BASİT TOPLUMLAR:
Basit toplumlar aralarındaki bağ akrabalıkla sağlanır.Uzmanlaşma azdır. Dayanışma çok güçlüdür.Gelenek ve göreneklere bağlıdır.Kapalı bir toplumdur.
b)KARMAŞIK TOPLUMLAR:
Çok nüfuslu olup bilim,sanayi,teknolojiyi de geliştirmiştirler.İş bölümü artış uğraşları da artmıştır.gelenek görenek yerini yasaya bırakmıştır.bunlar açık toplumdurlar
2) BAŞAT(HKİMİYETE)GRUBUNA GÖRE TOPLUMLAR:.
a)AİLE:Kişinin statüsü aileyle sağlanır.Akrabalık bağı çok önemlidir.örneğin;kabile
b)DİN:Egemen olan dindir.En yüksek sınıfları din adamları oluşturur.Örneğim;kast sitemi
c)SİYASET:Lider egemenliği olup totoriter sistemler ortaya çıkar.Örneğin;Mao dönemi
d)EKONOMİ:Maddi değerler önem kazanmıştır.Hakimiyet maddiyetle ölçülür,hale gelmiştir.mesela i ş adamları bilim ve teknolojide ilerlemiştir.
3)GELİŞMİŞLİK ÖLÇÜTLERİNE GÖRE TOPLUMLAR:
a)AZ GELİŞMİŞ TOPLUMLAR:
Yer üstü ve yer altı kaynaklarından yeterince kaynaklanmazlar.Beslenme yetersizliği vardır. *Eğitim ve sanayi düşüktür. Alt yapı yetersiz,nüfus artışı hızlıdır.Bu ülkelere Hindistan,Arap ve Latin ülkeleri de girer.
b)ORTA DERECE DE GELİŞMİŞ:
Ekonomik durumları yani milli geliri baz alınır.Bunlara İsrail güney Afrika Türkiye örnek verilir.
c)ÇOK GELİŞMİŞ TOPLUM:
Felsefe bilim teknolojide çok ileridirler.Örnek:ABD Japonya Almanya v.s.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)Sosyolojinin alanı ve kavram olarak manası nedir?
2)Sosyolojinin inceledi konular hangileridir?
3)Sosyolojinin incelediği konuların özellikleri nelerdir?
4)Toplumsal olay ve olgu kavramlarını açıklayınız?
5)Bir topluluğun grup olabilmesi için hangi özelliklere sahip olabilmesi grekir?
6)Toplumsal grup yığın kalabalık kategori nedir örnek veriniz?
7)Toplumları neye göre inceliyoruz?
8)eski toplumların sınıflandırması nasıldır adlarını söyleyerek açıklayınız?
9)Kılan boyun özellikleri nelerdir?
10)totem mana tabu kavramlarını açıklayınız?
11)Öz ün özellikleri nelerdir?
12)kentlerin ortaya çıkış sebepleri nelerdir
13)ilerelmiş toplumlar kaça ayrılır açıklayınız?
14)Günümüz toplumlarının kaç grupta inceleyebiliriz?
15)Basit karmaşık toplumalrı açıklayınız?
16)Başat toplumları açıklayınız?
17)Gelişmişlik ölçütlerine göre toplumları açıklayınız?
SOSYOLOJİNİN DİĞER BİLİMLERLE İLŞKİSİ Diğer
1:SOSYOLOJİ-TARİH İLİŞKİSİ
Tarih olaylarla ilgilenirken belli bir kişi ya da belli bir yer ve zamandaki barışı,savaşı bir defa yaşanmış somut ve özel alanı inceler. Sosyoloji ise her zaman tekrarlanabilen savaş,göç v.s. gibi konuları inceler ve onlar genellemelere varmaya çalışır.Sosyoloji için tarih bir labaratuar görevi görür.
1.SOSYOLOJİ-PSİKOLOJİ :
Grup içindeki bireyin davranışlarını,grubun bireyi nasıl etkilediğini-bireyin gruptan nasıl etkilendiği konusunda sosyoloji ve psikoloji karşılıklı yardımlaşırlar.
2.SOSYOLOJİ-ANTROPOLOJİ:
İnsan bilimi olan antropolojiyi insanın kökenini,biyolojik yapısını bedensel özelliklerini ırkları ilkel topları ve bunların kültürlerini inceleyen bir bilimdir. Böylece antropoloji ilkel toplulukların yaşayışlarını dinlerini,kültürlerini,siyasal kurumlarını konu alarak sosyolojiye katkıda bulunur.
3.SOSYOLOJİ-HUKUK:
Nerede iki insan veya topluluk varsa doğal olarak orada hukuk vardır.Hukuğun toplum üzerindeki etkilerini inceleyen alan hukuk sosyolojisidir.Topluma uymayan hukuk kuralı er geç yürürlükten kalkar.Burada hukuk sosyolojisinden yararlanılır.
4.SOSYOLOJİ-EKONOMİ:
Ekonomi etkinlikler, bireyler, gruplar, toplumlar arası ilişkilerden doğar.Bu bakımdan ekonomik gelişmeler birer toplumsal olaydır.Toplumdaki ekonomik gelişmeler toplumu çok etkiler.Bu yüzden sosyolojiyle ekonomi noktaya , iktisat sosyolojisi denir.
5.SOSYOLOJİ-SİYASET BİLİMİ:
Günümüzde toplum olan her yerde siyaset vardır.Buna sosyolojisi diyoruz.Siyaset sosyolojiden çok istifade eder.Sosyoloji olanı inceler.Siyaset olması gerekeni inceler.
6.SOSYOLOJİ-COĞRAFYA:
Kültür dediğimiz şeyden doğa yani coğrafyada etkilidir.Kültür ile sosyolojinin sıkı bir ilişkisi vardır.Bu haliyle coğrafya ile sosyolojinin birbirleriyle alakası olmadığını düşünmek yersizdir.
SOSYOLJİNİN ALT DALLARI:
EĞİTİM SOSYOLOJİSİ:
Eğiyimin toplum üzerindeki etkisi toplumu nasıl etkilediğini araştırır.
BİLGİ SOSYOLOJİSİ:
Toplumsal yapı ile bilgi arasındaki ilişkiyi inceler.bilginin toplum üzerindeki etkisini araştırır.
KENT SOSYOLOJİSİ:
Kentteki insan ilişkilerini bu ilişkiyi etkileyen belli başlı etkenleri inceler.
DİN SOSYOLOJİSİ:
Dinin toplumdaki yerini dinsel grupların diğer toplumsal gruplarla olan ilişkilerini inceler.Ekonomik toplumsal teknik değişmelerin dini nasıl etkilediğini irdeler.
SOSYOLOJİDE KULLANILAN BAŞLICA YÖNTEMLER
1)TÜMDEN GELİM YÖNTEMİ:
2)TÜME VARIM YÖNTEMİ:
Tüme varımı sosyolojide kullanan sosyoloklardan bir tanesi Emile Durkheim dir.
3)KARŞILAŞTIRMALI YÖNTEMLER:
Sosyolojide deneyleme eksikliğini karşılamak amacıyla gerekli bir yöntemdir. Zaman ve mekan karşılaştırması yapılır.örneğin:Osmanlı Türkiye Cumhuriyetinde Eğitim
BİLİMSEL ÇALIŞMALARDA ÖN KABULLER
Bir bilim adamı yani sosyolog araştırma yapmaya başlamadan önce şu ilkeleri kabul ederler?
1)Nesnellik ilkesi
2)Somutluk ilkesi
3)Nedensellik :Her olayın bir nedeni vardır.
4)Kesinlik ilkesi
5)Bilmediğimizi tarz etme ilkesi
6)Konunun sınırlandırılması ilkesi
7)Toplumsal olaylar bütünlüğü
8)Toplumsal olayların değişe bilmesi
BİLİMİN NİTELİKLERİ
1)Bilim olgusaldır
2)Bilim nesneldir
3)Genelleyicidir
4)Eleştirici ve sorgulayıcıdır
5)Bilim mantıksaldır
Sosyolojinin nesnel gerçekliği konu edinmesi,bilimsel yöntemi kullanması normatif
(kural koyan)bir bilim olmaması , onun bir bilim olduğunu gösterir.
Herhangi bir felsefi sistemle ilişki kurmaz.Sosyoloji,”toplum olarak nereye gidiyoruz sorusuna” cevabı aramaz. İncelediği konuları iyi ve kötü diye ayırmadan inceler.
SOSYOLOJİK ARAŞTIRMADA VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ :
1) ANKET:
Soru kağıdı yoluyla sorulara cevap ister.Soru kağıdı posta ile de gönderilebilir
Bir grubun bütün bireylerine anket uygulamak çok zordur.Bu yüzden o grubu temsil edecek örnekler seçilir.Buna ”örneklem” denir. Evren ise grubun tümüdür.
2)MONOGRAFİ:
Monographi özel bir konu hakkında derinlemesine incelemedir.Örneğin; bir köy monogrophisi köyün her türlü özelliklerini ortaya koyar.
3)OLAY İNCELEMESİ:
Bir olay yada kişi üzerinde derinlenmesine inceleme yapılmasıdır.Sosyolojide elde ettiği bu bilgiler kriminoloji (suç bilimi) çok kullanılır.
4)SOSYOMETRİ:
Morenoy göre bir grubun birbirine bağlılığı yani anti patisi ve sempatisi ölçüle bilir.Küçük gruplarda bu yönden özellikle başarılı olur.
5)GÖRÜŞME:
Görüşme yüz yüze sözlü yapılır.Görüşme tekniği bir anlamda sözlü ankettir.
6)İSTATİSTİK:
Sosyal verilerin ne anlama geldiğini bundan nasıl sonuç çıkarılacağını istatistikten yararlanarak anlarız.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)Sosyoloji daha çok hangi bilimlerle ilişki içindedir?
2)sosyoloji tarih i psikoloji antropoloji hukuk ekonomi siyaset bilimi coğrafya ilişkisini açıklayınız?
3)Tarih sosyolojinin laboratuarı ne demektir açıklayınız?
4)antropoloji nasıl bir bilimdir sosyolojiye olan katkısı nedir?
5)Toplum hukuk ilşkisini açıklayınız?
6)Sosyoloji neden ekonomi bilimi ile işbirliğine gider?
7)coğrafya ile toplum nasıl bir ilşki içindedirler açıklayınız?
8)sosyolojinin alt dalları nelerdir açılayınız?
9)Sosyolojide kullanılan başlıca yöntemler nelerdir adlarını söyleyiniz ve açıklayınız?
10)Bilimsel çalışmalarda ön kabuller nelerdir açıklayınız?
11)Bir bilim hangi nitelikleri taşır?
12)sosyolojinin normatif olmaması ne demektir?
13)sosyolojinin herhangi felsefi bir sistemle ilişki kurmaz ne demektir?
14)Sosyoloji toplum olarak nereye gidiyoruz sorusuna cevap aramaz ne demektir?
15)İnceledi konuları iyi ve kötü diye ayırmaz ne demektir?
16)sosyolojik araştırmada veri toplama teknikleri nelerdir açıklayınız?
17)Ankette örneklem ve evreni açıklayınız?
18)Monografinin en temel özelliği nedir?
19)olay incelemesi ile monografi arasındaki fark nedir?
20)sosyometrinin özelliği nedir?
21)görüşömenin en temel özelliği nedir?istatistiğin önemi nedir?
3.DERS:
II.ÜNİTE
TOPLUMSAL YAPI VE TOPLUMSAL İLİŞKİLER
1.TOPLUMSAL .YAPI:
Toplumsal yapıyı bir motora benzetirsek motorun yedek parçaları değişse de motor her zaman aynıdır yani toplumsal yapı hep vardır ama o yapıya oluşturan unsurlar değişir.Bu unsurlar da yapıyı oluşturur zaten.
TOPLIMSAL YAPIYI OLUŞTURAN UNSURLAR:
1)Nüfus
2)Fiziksel yapı
3) Kültür ve tabakalaşma açısından bakıldığında toplumsal
yapı önemlidir
4)Toplum ilişki
1)NÜFUS:
Toplumlarda nüfus sayısını,dağılımını,birleşimi ve değişimini inceleyen bilime demog
rafi (Nüfus bilimi) denir. Nüfusun sayısı çok olan toplumlar, askeri yönden güç
lü, toplumsal ve ekonomik bakımından hareketli olurlar ve bu da toplumsal yapıyı yakından ilgilendirir.
2)FİZİKSEL YAPI:Doğal çevre i insanları üç yoldan etkiler. 1.İklim olarak 2.toprak olarak 3.coğrafi konum olarak.
3) KÜLTÜREL VE TABAKALAŞMA AÇIDAN TOPLUMSAL YAPI:
a) KÜLTÜR SOSYAL YAPI İLŞKİSİ:
1.Bir toplumu başka toplumlardan ayırır.
2.Toplumsal değerleri anlamlı bir bütüne dönüştürür.
3.Kişileri sosyalleştirir.
4.Toplumsal yapıyı biçimlendirir.
b)TOPLUMSAL TABAKALAŞMA:
Bir toplumda yaşayan bireyler ve gruplar arasındaki farklılıkların hiyerarşik ola
rak sıralanması dır.
4)TOPLUMSAL İLİŞKİLER AÇISINDAN TOPLUMSAL YAPI:
Toplumdaki bireyler ve gruplar arasında bu ilişkilerin insanları bir arada tutar ve birbiri
ne bağlı kılarlar.Bu da toplumsal yapıyı oluşturan unsulardan bir tanesidir.
TOPLUMSAL İLİŞKİLER:
Toplumsal rolleri oynarken kişilerin karşılıklı iletişim ve etkileşmesi sonucu oluş
an ilişkilere toplumsal ilişkiler denir.Örneğin;Öğretmen-öğrenci,doktor-hasta.
BİR İLİŞKİNİN TOPLUMSAL İLİŞKİ OLABİLMESİ İÇİN ŞU ŞARTLARI SAĞLAMASI GEREKİR.
1)En az iki kişi arasında olması gerekir.
2)Bir zaman süreci içermesi gerekir.
3)Bir kişi veya grupların karşılıklı etkileşim içinde olması gerekir.
4)Birbirlerinin varlığından haberdar olması gerekir.
5)Bir ilişkinin olabilmesi için fiziki yakınlık şart değildir.
6)Toplumsal ilişkiler kişisel, kültürel, ekonomik ve siyasi olabilir.
7)Zaman bakımından geçici süreli, sürekli olabilir.
8)Toplumsal ilişkilerin işlevleri grup ve kuramların yapısına, basit ya da karma
şık oluşlarına göre farklılık gösterir
TOPLUMSAL İLİŞKİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR:.
A) TOPLUMSAL STATÜ :
1) TOPLUMSAL STATÜ:
Kişinin toplum içindeki “yeri, mevki” belirtmek için kullanılan bir terimdir. Yani toplumdaki kişilerin ona uygun gördükleri “konum” denir. Bu konum kişiye:Bir kişi bir toplum içinde birden fazla statüye sahip olabilir.
Örneğin; Kadın hem öğretmen, anne, hem de kocasının karısıdır.
TOPLUMSAL STATÜLER İKİYE AYRILIR:
1)VERİLMİŞ: getirdiği, doğumuyla elde edilen statülerdir.
2)ELDE EDİLMİŞ: statünün en katı şekli “kast” sisteminde görülür.
Kişinin kendi çabası ile elde ettiği statüdür. “Eğitimin” payı bu statüde büyüktür.
*Statünün toplum yapısı ile sıkı bir ilişkisi vardır.
*Statüye bir ölçüde o toplumdaki egemen toplumsal değerler belirler.
:B)TOPLUMSAL ROL:
Kişinin sahip olduğu toplumsal statü gereği kendisinden göstermesi beklenen davranış biçimleridir. Statü kişinin toplumdaki yerinin neresi olduğunu rol ise kişinin ne yaptığını belirler.
STATÜ VE ROLLERİN TOPLUMDA DÜZENLEYİCİ GÖREVLERİ VARDIR. Herkes rolüne uygun davranırsa düzen artar. ( Öğretmen öğretmen gibi, öğrenci gibi)
KİŞİ BİRDEN ÇOK STATÜYE SAHİP OLABİLİR.
Bu statüler içinde temel olan statüye anahtar statü denir.
HANGİ STATÜNÜN ANAHTAR STATÜ OLDUĞUNA TOPLUM KARAR VERİR. Örneğin; Bir insan sınıfta öğretmen idareci de müdür de olabilir. Burada anahtar statü “ müdürlüktür. Her kişinin anahtar statüsü gibi anahtar rolü de vardır.
Bu toplumda gelişmiş toplumlarda en etkili gurup ekonomik guruplar olduğundan statü ve rollerde buna göre belirlenir. Kişilerle birçok rolleri arasında hangisine göre davranacağına karar verememesi haline rol çatışması denir.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)toplumsal yapı nedir neye benzetebiliriz açıklayınız?
2)toplumsal yapıyı oluşturan unsurlar nelerdir sayınız?
3)Nüfus toplumsal yapı arasındaki ilişki nedir?
4)Fiziksel yapı sosyal yapı arasındaki ilişkiyi açıklayınız?
5)kültür sosyal yapı arasındaki ilişki nedir?
6)Tabakalaşma yapı arasındaki ilişkiyi açıklayınız?
7)Toplumsal ilişki şartları nelerdir
8)toplumsal yapıyı oluşturan unsurlardan bir tanesi olan toplumsal ilişkiyi daha iyi anlayabilmek için neleri daha iyi bilmemiz gerekir?
9)toplumsal statü nedir kaça ayrılır açıklayınız?
10)toplumsal rol nedir önemi nedir anahtar statüye kim nasıl karar verir anahtar statü nedir anahtar rol nedir? Rol çatışması nedir?
4.DERS:
TOPLUMSAL DEĞİŞME TOPLUMSAL YAPI İLŞKİSİ:
Her toplum değişir.Toplumlar statik değil dinamɩktir.Toplumsal değişme bir toplu-
mun yapısında,kurumlarında yada kurumların birbirleriyle ilişkilerindeki değişmelerdir.Bu
tür değişmeler toplumsal yapıyı da etkiler.
C.TOPLUMSAL DEĞER:i
Bir toplumun beğenisine dayalı ahlak ve inancı içine alırȮ (İyi-kötü, ayıp-ünah gibi)
1)Birey toplumsal değerleri içinde yaşadığı toplumda hazır bulur.
2)Adet örf ve gelenekler birer toplumsal değerdir.
3)Toplumsal değerlere maddi ve manevi açıdan bakılabilir.
4)Toplumsal değerler toplumdan topluma aynı toplumda zaman ve bölgeye göre bile değişiklik gösterebilir.
5)Toplumsal ilişkiyi düzenler
6)Toplum üyeleri tarafından beğenilir
KiKİMLİK:Bireyin kendisini nasıl algıladığıdır. Kendisini nasıl gördüğüdür.
D)TOPLUMSAL NORM:
1) Kişilere yaptırım gücü olan kurallardır.
2)İki insanın olduğu yerde norm vardır.
3)Hak ve ödevler yoluyla kişiye yol gösterir
4)Bireyin tutum ve davranışlarının yargılanmasında bir ölçü oluştururlar.
5)Normların baskıcı (yaptırım gücü) yanı vardır.
NORMLAR İKİYE AYRILIR:
1)YAZILI:Yazılı yasalar resmi kurallardır.
2)YAZISIZ: Töreler örfler adetler bu guruba girerler.
E)TOPLUMSAL KONTROL:
Bireylerin ya da gurupların toplumsal düzenin beklentilerini uygun biçimde davranmalarını sağlamaya yönelik önlemlerin tümüne denir.
Toplumsal kontrol beklenen davranışların beklenildiği biçimde davranmalarını amaçlayan bir denetim mekanizmasıdır. Toplumsal kontrol değerlerin benimsenmesini sağlar.
Toplumsal kontrol gücünü dayandığı otoriteden alır. Bu otorite kamu(resmi), toplumsal(resmi olmayan) nitelikte olabilir.
Toplumsal kontrol ikiye ayrılır.
1)RESMİ OLAN:i toplumsal kontrol
Bunu yapan en yüksek merci devlettir. Herkes için zorunludur. Polis mahkeme disiplin kuralları ile yapılır.esmi olmayan toplumsal kontrol
2)RESMİ OLMAYAN:
: Aile ve arkadaş arasında olduğu için etkisi resmi kontrol kadar vardır. Tehdit zorlama ceza gibi kontrol etme yönü vardır.Resmi olmayan toplumsal kontroller, toplumsal yapı ve düzenin beklentilerine uygun davranışların ortaya çıkmasını sağlarlar.
F)TOPLUMSAL SAPMA:
Toplumun onayladığı davranışlar normal onaylamadığı davranışlar ise anormaldir.Sapma ise toplumun normal görmediği davranışlara bireyin yönelmesidir.Yalnız sapma davranışı olumluda olumsuzda olabilir.
:a)OLUMLU:
Toplumun normal gördüğünün dışına çıkmaktır.yalnız bu davranışlar sadece topluma göre yanlıştır.Dahiler büyük insanların davranışları gibi..
b)OLUMSUZ:
Toplumun anormal olarak gördüğü davranışları yapmaktır.Bu sapmaların sebebi toplumsal veya psikolojik olabilir.
GH)SOSYALLEŞME:
Bireyin toplumsallaşması yeni toplum kurallarına uyum sağlamasıdır.
S1-Toplumsal uyum toplumsal düzen devamını sağlar.
2-Bireye belli bir benlik ve kişilik sağlar.Böylece birey toplumsal bir varlık haline gelir.
BAŞARISIZ SOSYALLEŞMEDE İKİ ÖNEMLİ ETKEN:emli Etken R
1-Biyolojik kalıtım
2-Toplumsal çevre
Toplumdaki hızlı değişmede sapma davranışlar ortaya çıkabilir.Toplumsal kimliğin olmamasında sapma davranışı ortaya çıkarır.Toplumsal kimliği olan bireyler sapma danışından uzaktır
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)Toplumsal değişme toplumsal yapı arasımdaki ilişki nedir
2)Toplumsal değer nedir özellikleri nelerdir?
3)kimlik nedir değerle ilişkisi nedir?
4)Norm nedir özellikleri nelerdir?
5)normlar kaça ayrılır açıklayınız?
6)Toplumsal kontrol nedir özellikleri nelerdir kaç çeşittir açıklayınız?
7)Toplumsal sapma nedir çeşitleri nelerdir açıklayınız??
8)sosyalleşme nedir başarısız sosyalleşme sebepleri nelerdir sapma davranışaları neler ortaya çıkarır?
5.DERS:
TOPLUMSAL GRUPLAR:
TOPLUMSAL GRUPLARIN ORTAYA ÇIKMASINDA İKİ ÖNEMLİ ETKEN ROL OYNAMIŞTIR.
1) tek başıma yaşayan bireyin başka bireylere de ihtiyaç duyması
2) ise bireyin diğer insanlarla beraber olmaktan sağladığı doyumdur.
TTOPLUMSAL GRUP:
Ortak amaçları gerçekleştirmek için belli kurallara göre karşılıklı ilişkide bulunan insanları oluşturdukları topluluklardır.
ÖZELLİKLERİ:
1)Fizyolojik ve toplumsal ilişkileri karşılamak için kurulurlar
2)Gerçek kişilerden oluşurlar
3)grup üyeleri grubun varlığından ve gruba üye olduklarının bilincindedirler
4)her toplumsal grubun kendine göre bir amacı vardır.
5)grupta herkesin bir statüsü ve rolü vardır.
6)grupta ortak amaçlar sağlanınca veya grubun varolma sebebi ortadan kalkınca grupta ortadan kalkar. Bir toplumsal grubum oluşab 7)fiziksel yakınlık
8)ortak özellik
9)ortak amac
10)düzenli bir ilişki
11)bir yapı
12)grup bilincinin olması gerekir.
13)grup hem üyelerince hem de dışarıdakiler tarafından tanınabilmelidir.
14)her grubun kendine özgü bir toplumsal yapısı vardır.
15)her üye kendi toplumsal rolünü oynar.roller oynanmasa grup dağılır.
16)grubun devamı için tek yönlü ilişkiden uzak olunmalıdır.
17)grupların normları vardır yazılı olmak zorunda da değildir.
18)Her grubun belli bir ilgi ve değeri vardır ve bunlara bazen çok sahip çıkılır.
19)her grubun yöneldiği bir hedefi vardır bu grubun varolma nedenini de ortaya çıkarır.
20)grup görelide olsa sürekli olmalıdır.
TOPLUMSAL GRUBUN İŞLEVLERİ:
1) Birey grup içinde sosyalleşmekte ve kişilik kazanmaktadır.
2)Değer yargılarımız tutumlarımızın değişmesinde önemlidir.
3) Bireyin ihtiyaç beklentilerini karşılanması
4)Ayrıca grup birey için güvence oluşturmaktadır.
TOPLUMSAL GRUPLARDA TOPLUMSAL İLİŞKİLERİN ROLÜ
Toplumsal ilişkiler grup içinde doğup gelişirler
TOPLUMSAL GRUPLARDA STATÜ VE ROL İLİŞKİSİ
1)Her toplumsal grup “örgüt” bölümündedir.
2)Her grup da kurallar statüler roller vardır.
3) Kuralları vardır ve bu kurallar Bireylerin yetki ve sorumluluklarını belirler.
TOPLUMSAL GRUBUN GRUP OLABİLMESİ İÇİN BULUNDURULMASI GEREKEN YAPISAL ÖZELLİKLER
1) Birden fazla kişinin bir araya gelmesi
2)Ortak hedeflere yönelmiş olmaları
3) Hedefi gerçekleştirmeye uygun yapının oluşturulması
4) Biz ve başkaları duygusunu taşımaları
NOT:
Bir toplumsal grubu büyük ölçüde içinde bulunduğu toplumsal yapı şekillendirir.
TOPLUMSAL GRUP ÇEŞİTLERİ
A)GRUP SAYISINA GÖRE:
1)GEÇİCİ GRUPLAR:
Kısa Süreli Bir araya Gelirler iİş bitince dağılırlar.Örnek: Apartman inşaatındaki işçiler, Kamp yapan izciler
2)SÜREKLİ GRUPLAR:
Grubun süresi bireylerin yaşamlarında daha uzundur.
B) GRUBUN NUFUSUNA GÖRE
1) KÜÇÜK TOPLUMSAL GRUPLAR:
Üye sayısı sınırlıdır (çekirdekçik ) Üyeleri yüz yüze ilişki halindedir
2) BÜYÜK TOPLUMSAL GRUBLAR
Grup ve sayısı fazladır. İlişkiler sınırlı ve resmidir.(kent, millet)
C) BİREYİN GRUBA KATKISINA GÖRE:
İKİ YOLDAN KATILIM OLUR:
A)DOGAL YOL:
bebeğin aileye katılması gibi
B) İSTEK SONUCU:
fakülteye kulube dernege yazılmak
D)GRUBUN KURULUŞ BİÇİMİNE GÖRE:
1)YESMİ OLAN:
Yetkisi organlarca oluşturulur. Yasa ve yönetmeliği vardır(memurlar çalışanlar)
2) RESMİ OLMAYAN :
Genelde küçük toplumsal gruplardır.Değişik nedenlerle bir araya gelirler
örneğin imece
E) TOPLUMSAL İLİŞKİ TİPİNE GÖRE:
1) BİRİNCİL GRUBLAR: (RESMİ OLMAYAN GRUPLAR)
Aile , arkadaş , komşu ilişkileri. Bireyler birbirlerini yakından tanırlar
İlişkiler yüz yüze, duygulu , resmiyetten uzaktır. Töre, din, gelenek etkilidir.
Sürekli denetim altındadırlar(toplumsal kontrol gruplar)
2) İKİNCİL TOPLUMSAL GRUPLAR (RESMİ TOPLUMSAL GRUPLAR)
İlişkiler resmidir, bireyler birbirlerini tanımazlar. Çıkar duygusu egemendir
*İlişkiler yasalara dayanır yönetmelikler belirler. Dernek ve kuruluşlar sendikalar ,partiler
F) GRUP YAŞAMINDA YERİNE GETİRİLMESİ ZORUNLU İŞLEVLERE GÖRE
1) AİLE GRUBU:
Çocukların yetiştirilmesi. Karşılıklı sevgi, saygı, güvenin saglandığı yerdir
2) EĞİTİM GRUPLARI:
Kişiliğini geliştirir. Yetişkin yaşama hazırlar. Bilgi, beceri ile donatır
3) EKONOMİK GRUPLAR :
* İnsanların yaşamlarını sürdürebilmesi için gerekli olan mal ve hizmet üreten ve dağıtan gruplardır
4) SİYASİ GRUPLAR:
Devlet ülke insan yönetmi ile ilgili gruplardır
5) DİNSEL GRUPLAR:
Dinsel ihtiyaçları karşılamak için kurulur
6) BOŞ ZAMAN DEGERLENDİRME GRUPLARI:
Dinlenme kulupleri olan bu gruplar, spor oyun tatil ile ilgili gruplardır
7) TOPLUMSAL GRUP ÖRNEKLERİ;
A) KÖY ÖNCESİ VE KÖY
Bu grubun köy sosyolojisi inceler.Kırdan kente gelenleri ise, kent sosylojisi inceler
B) KÖY ÖNCESİ TOPLUMSAL GRUPLAR
İlk insanlar mikro çevre istismarcısıydılar. Daha sonra insanlar tarımcı ve göçebe diye farklı yaşam tarzlarına ayrıldılar. İşte tarımcı, yerleşik hayata geçen toplum köyü oluşturmaya başladı
KÖYÜN OLUŞMASINI SAGLAYAN ÜÇ ÖNEMLİ ETKEN
1)EKONOMİK ETKEN
Tarımla uğraşmayla birlikte tarım yapılan yere yakın yerleşme ortaya çıktı
2) DİNİ ETKEN
Dini ibadetlerin toplu yapılma ihtiyaç insanları bir araya toplamıştır
3) DEMOKRATİK ETKEN
KÖY TOPLUMSAL GRUBU
Köydeki ilişkiler birincil ilişkilerdir.İki binden az olan yerler köy olarak kabul edilir
TÜKİYEDE KÖY TOPLUMSAL GRUBUNUN SORUNLARI
Gelişmekte olan tüm ülkelerde olduğu gibi, Türkiye’de de köy toplumsal grubu çözüm bekleyen problemlerle doludur.Bunlardan üçü:
A)TOPRAK SORUNU
Bu önemli problem toprağın miras yoluyla parçalanmasıdır.
B)GİZLİ İŞSİZLİK SORUNU
Yarıcı, ortakçı, maraba olarak çalışan gizli ve mevsimlik işsizliği
Verimin düşük, gelirin azlığıToplumsal güvencelerin olmaması
C)GÖÇ SORUNU
Köyden kente göç bir problem olarak durmaktadır.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1-Toplumsal grupların ortaya çıkmasında önemli rol oynayan iki önemli etken nedir açıklayınız?
2-toplumsal grup nedir?
3-grubun özelliklerini sayınız?
4-toplumsal grubun işlevleri nelerdir söyleyiniz?
5-toplumsal grup örgüt statü rol ilişkisini açıklayınız?
6-toplumsal grubun grup olabilmesi için gerekli yapısal özellikler.
7-toplumsal yapı toplumsal grup ilişkisini açıklayınız?
8-genel olarak toplumsal gruplar kaça ayrılırlar?
9-grup sayısına nüfusuna kuruluş biçimine ilişki tipine yerine getirilmesi gereken zorunlu işlevelere göre açıklayınız?
10)toplumsal grup örnekleri nelerdir ?
11)mikro çevre istismarcılığı nedir köy nasıl ortaya çıkmıştır köyün oluşmasını sağlayan etkenler nelerdir köy toplumsal grubun sorunları nelerdir?
6.DERS:
KENT VE METROPOLLER
İlk büyük şehir 8.000 yıl önce mezopotomya, mısır, şili, hindistanda ırmak kenarlarında kurulmuştur.Kent yaşayışına geçişte özellikle şu etkenler rol oynamıştır.
1-SAVUNMA:
Genellikle yüksek tepe sırtlarına korunma amaçlı kurulmuştur.
2-EKONOMİKTİR:
Fazla üretimde pazarda değerlendirme ihtiyacı kuvvetleri ortayaçıkmıştır.
3-ULAŞTIRMA
Ulaşımı kolay olan yerler yerleşmeye seçilmiştir.
4-DİN:
Pazar yerlerinde sürekli bulunmak toplu ibadet yerlerinin açılmasına bu datoplu yaşamın daha da ortaya çıkmasına etkili olmuştur.
KENT TOPLUMSAL GRUBUNUN ÖZELLİKLERİ
1)Tarımla uğraşmazlar
2)Temel uğraş alanı ticaret hizmet sanayidir
3)Kentte örgütlenme ve iş bölümü gelişmiştir.
4)İş bölümü vardır ve ikiye ayrılır.
1-MESLEKİ İŞ BÖLÜMÜ:
Bu meslekte uzmanlaşma Branşlaşmadır.
2-TEKNİK İŞ BÖLÜMÜ:
5)Üretimin parçalara bölünmesiyle ortaya çıkmıştır.Ayakkabıüreticisi, otobüs üreticisi
6)Kentlerde hem teknik hem de mesleki iş bölümü gelişmiştir.
7)Toplumsal değişmenin en hızlı olduğu yer kentlerdir.
8)Kent toplumsal hareketliliğe çok müsait bir yapı oluşturur.
9)Kentlinin ilişki alanı geniştir
10)İlk sanayi hareketleri ingilterede ortaya çıkmıştır.Bu da
KENTLEŞME NE DEMEKTİR
Kentin ortak nüfusuyla beraber toplumsal ilişkilerindeki değişme, süreci birikimi olarak tanımlanabilir.
GÜNÜMÜZ KENTLEŞMESİNİN BELLİ BAŞLI NEDENLERİ:
1-DEMOGRAFİK:( nüfus yoğunluğu)
2-EKONOMİK:( tarımsal üretimin dışına çıkılması.)
3-TEKNOLOJİ İLE:( uzmanlaşma örgütlenme)
4-TOPLUMSAL ETKEN:( ilişkiler ikilidir)
Türkiye de 1950 li yıllarda köylü genel nüfus içinde % 75 iken şehirlerde bu oran % 30-40 lara kadar düşmüştü.
Türkiye de sağlıksız kentleşme vardır.
DOĞURDUĞU SONUÇLAR
İşsizlik Göç
Gecekondulaşma (toplumsal değişme çok fazladır.
Plansız kentleşme
Bölgeler arası dengesizlik
Çevre hava v.s. kirlenmesi
METROPOL:(BÜYÜK KENT-MERKEZ KENT)
(BENLİYO):
Büyük kent etrafındaki yöre kentleridir.
MİLLET:
Belli bir toprak parçası.
Bir birlik halinde yaşama bütünleşme bilinçlenme
Milleti ortaya çıkarmaktadır.
Millet kavramı Rönesanstan sonra belirlenmeye başlandı.
MİLLETİ OLUŞTURAN ÖĞELER:
1- Birliği
2- Toprak birliği
3- Ekonomik birlik
4- Dil birliği
5- Din birliği
6- Tarih birliği
7- Kültür birliği
8- Ülkü birliği
MİLLET TANIMI:
Belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan, duygu, düşünce, kültür özellikleriyle öteki toplumlardan ayrılan, birlikte yaşamaya karşı tehlikede tepki gösteren bir veya birden fazla toplumun oluşturduğu bir bütündür.
MİLLİYETÇİLİK:İki yönü vardır.
1-Statik yönü: (tarih, dil, soy)
2-Dinamik 
kalkınmak için yeniden atılımlar.
MİLLİYETÇİLİĞİN AMAÇLARI:
1-Milli benliği ve hareketi korumak
2-Kenti toplumu eşit haklara sahip yapmak
Türkiye ye milliyetçilik batıdan gelmiştir.
Osmanlıda ilk milliyetçilik Osmanlıda başladı .
* ATATÜRK’E GÖRE MİLLET:
1) Zengin bir orak miras2)Bir arada yaşayamaya içtenlikli arzulayan
3)sahip olduğu mirası korumaya kararlı
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)ilk büyük şehirler nerde kurulmuştur kent yaşamına geçişte neler etkili olmuştur?
2)kent toplumsal grubunun özellikleri nelerdir?
3)işbölümü nedir kaça ayrılır açıklayınız?
4)kentleşme nedir günümüz kentleşmesinin belli başlı nedenleri nelerdir?
5)kentleşmenin doğurduğu sonuçlar nelerdir?
6)banliyö nedir millet nedir milleti oluşturan öğeler nelerdir?
7)miliyetçiliğin iki yönü nedir amaçları nelerditr Atatürke göre millet nedir?
7.DERS:
TOPLUMSAL TABAKALAŞMA VE TOPLUMSAL HAREKETLİLİK:
TOPLUMSAL TABAKALAŞMA:
Toplumsal tabakalaşma toplumu oluşturan bireylerin bir ya da daha fazla ölçüye göre aşamalı olarak (hiyerersik) sıralamasıdır.Bir başka deyişle toplumun alt üst orta diye sıralanmasıdır.Tabakalaşmamış bir toplum yoktur.Her toplumun gelişmişlik ölçütüne göre tabaklaşma piramidi farklı olur.
TOPLUMSAL SINIF:
1)Gelir düzeyi
2)Yaşam biçimi
3)Eğitim
Bu ve benzeri özellikleri bakımından birbirine benzeyen ve bunun bilincinde olan insanların oluşturduğu bir kategoridir.
TOPLUMSAL SINIFLARI 3 ŞEY BİRBİRİNDEN AYIRIR.
1)Gelir farkı
2)Yaşam biçimlerindeki farklar
3)Sınıf bilinci
ORTAÇAĞDA TOPLULUKLAR:
1. Soylular
2. Tüccarlar
3. Sertler (toprağa bağlı köylü) sınıflara bölünüyorlardı
MODERN TOPLUMLARDA İSE :
1. İşçi sınıfı
2. Yönetici sınıfı
3. Orta sınıflar
4. Köylü sınıfı diye 4’e ayrılır
TOPLUMSAL TABAKALAŞMA TÜRLERİ:
A)KAPALI TABAKALAŞMA:
toplumsal hareketlilik yoktur.Örneğin kast,kölelik sistemi
B)YARI KAPALI TABAKALAŞMA:
1) Feodal yapıdaki ortaçağdaki zümreler örnek verilebilir.
2) Eşit olmayan toplumsal tabakalaşma yasalarla korunmuştu
3) Kimse kendi başarısıyla …. Ancak hukuken yetki …. yapabilir.
C)AÇIK SINIF TABAKALAŞMASI:Açık sınıf tabakalaşmasının en belirgin özellikleri demokratik toplumlarda görülür.Açık sınıf tabakalaşmasında fırsat eşitliğinden istifadeyle birey isterse en üst basamağa kadar çıkabilir.
TOPLUMSAL HAREKETLİLİK :
Bir kişi ya da grubun toplumsal statüsünün değişmesine işaret eder.
ikiye ayrılır:
1) DİKEY HAREKETLİLİK :
Bireyin tabakalaşma piramidinde aşağı ve yukarı yön değiştirmesidir.
DİKEY HAREKETLİLİĞİN SEBEPLERİ:
1. eğitim
2. statülerin yasal nitelik kazanması
3. güç
4. eşitlik
5. yarışma
2) YATAY HAREKETLİLİK:
Yatay hareketlilik ise bireyin bulunduğu tabaka içinde yer değiştirmesidir.
Toplumsal statüde bir değişiklik olmaz.
MESLEKİ HAREKETLİLİK:
örmeğin avukatın yargıçlık mesleğine girmesi
COĞRAFİ HAREKETLİLİK (göç)
GÖÇ İKİYE AYRILIR:
a)zorunlu(zorla)
b)gönüllü(beyin göçü)
KÖYDEN KENTE GÖÇLERİN SEBEPLERİ:
1. Toprak yetersizliği
2. tarımın makineleşmesi
3. Köyün iticiliği, şehrin çekiciliği
TOPLUMSAL HAREKETLİLİK İLE TOPLUMSAL DEĞİŞME ARASINDAKİ FARK:
1)Toplumsal hareketlilik toplumsal değişmeyi hızlandırır.(örnek,göç)
2) Göç sonunda kültür yayılması meydana gelir.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)tabakalaşma nedir tabakalaşmamış bir toplum mevcutmudur tabakalaşma piramidi neye göre farklılık gösterir
2)toplumsal sınıf nedir toplumsal sınıfları birbirinden ayıran özellikler nelerdir
3)ortaçağda ve modern toplumlarda toplum sınıflaması nasıldı söyleyiniz?
4)tabakalaşma türlerinin sadece adlarını sayınız?
5)açık tabakalaşma nerde görülür açık tabalaşmada bireyin durumu nedir?
6)toplumsal hareketlilik nedir kaç çeşittir açıklayınız?
7)dikey hareketliliğin sebepleri nelerdir başka hangi tür hareketlilikten bahsedebiliriz adlarını söyleyiniz?
Köyden kentte göçün sebepleri nelerdir?
8)toplumsal hareketlilikle toplumsal değişme arsındaki farklar nelerdir?
8.DERS:
3.ÜNİTE
KÜLTÜR VE TOPLUMSAL KAVRAMLAR
1)KÜLTÜRÜN ANLAMI VE TANIMI
Kültürlü insan anlamında kültürün günlük yaşamdaki anlamıdır.
Oysa sosyolojide kültür,toplumun bütün bireylerinin ortak sahip oldukları kurum ve değerler sistemidir
ZİYA GÖKALP KÜLTÜR VE UYGARLIĞI AYIRIR:
*Ziya Gökalp de kültür milli, uygarlık ise milletler arasıdır
*Kültürle uygarlığın sürekli etkileşim içinde olduğunu belirtir.
KÜLTÜR ÇÖZÜMLENDİĞİNDE İKİ TÜRLÜ ÖĞE İLE KARŞILAŞIR 1)MADDİ YANI:
Müzik aleti,silah,araba
2)MANEVİ YANI:
inanç gelenek töre değer yapıları
Kültür maddi ve maddi olmayan öğeleri arasında ayrılmaz bir işlik,i vardır
-Ne kadar toplum varsa o kadar kültür vardır.
-kültürsüz toplum olmaz.
-kültürler toplumları birbirinden ayırır.
-İnsanları birbirine yaklaştıran dayanışma içinde bulunduran kültürdür.
-Kısaca toplumun yazıp ettiği her şey kültürdür
KÜLTÜRLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR:
A)ALT KÜLTÜR:
Milli kültürden bir ölçüde farklı olan kültüre denir.
Örnek,Gençlik,azınlık,göçebe kültürler
B)KÜLTÜREL GECİKME:
toplumun maddi kültürün değişmesine rağmen kültürün hala kültürün değişmekte geri kalmasına denir.Örnek;Köyden kente göçte yaşanan uyumsuzluklar.Maddi kültür manevi kültürden daha hızlı değişir.
C)KARŞI KÜLTÜR:
Karşı kültür toplumun bütün kültürünü yadsır.
Örnek;Amerika’da ki zenci hareketi
KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ
1) Toplumsaldır;Kültür insan ürünüdür.
2) Öğrenilir ve öğretilir.
3) Tarihseldir;Tarih içinde kültür süregelir.
4) Kültür Süreklidir;Toplum ve insan var oldukça kültür de var olur.
5)Kültür Görelidir;Topluma göre değişir.
6)Bazı kültür özellikleri toplumların kendilerine özgüdür .Din dil, adet,töre gibi
TÖRELER :
Kişilerin kendilerini uymak zorunlu hissettikleri davranış örnekleridir.Töreye uymamak çok sert karşılık bulur.Kanun haline gelmişse devlet yapar
Örnek;Askerden kaçmak,sadakatlik,yurtseverlik
ADETLER:
Adetler töreler kadar sert değildir.Yapılırsa iyi olur,yapılmazsa bir yaptırıma gerek yoktur.
Örnek;Yaşlıların elini öpmek,kandil kutlamaları gibi
KÜLTÜRÜN İŞLEVLERİ
1) Toplusal davranışı bir düzene sokar.
2)Kültür toplumları birbirinden ayıran en önemli bir ölçüttür.
3)Dayanışmanın temellerinden biridir.
4)Toplumsal kişiliğin oluşmasında en önemli etkidir.
KÜLTÜRE KATILMA 3 ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİR;
1)GENEL ÖĞELERİNE:
Her kültürün başta gelen kültür unsurları vardır.Dil gibi.Birey bunlara katılır.
2)ÖZEL ÖĞELERİNE:
Her birey kendine lazım kültür öğelerine katılır.
KÜLTÜR SOSYALLEŞME VE KİŞİLİK
Bireyin toplumun içine girerek onun bir üyesi olması.sosyalleşme doğumdan ölüme kadar olan süreçtir.İlişki kurmayla ortaya çıkar.Beklide insanın en büyük başarısı dengeli sosyalleşmedir.
BİREYİN SOSYALLEŞEREK KİŞİLİK KAZANMASINDA İKİ ÖNEMLİ FAKTÖR VARDIR.
1)YARADILIŞ FAKTÖRÜ:
İnsanın doğuştan getirdiği biyolojik ve psikolojik unsurlardır.
2)TOPLUMSAL ÇEVRE FAKTÖRLERİ:
İnsanın kişiliğinin oluşmasını sağlayan diğer bir unsur ise toplumsal çevredir.Zaten kişilik doğuştan gelen özelliktir.Sonradan toplumdan kazanılan özelliklerle meydana gelir.
KÜLTÜREL KİMLİK.
Bireyin kendisini nasıl algıladığı hangi toplumsal grup toplumla özdeşleştiğidir.Kimsiniz,kimlerdensiniz sorusuna kültürel kimlikle cevap verilebilir.
KÜLTÜREL BENZEŞME:
Değişik kültürlerin aynı türden bir kültür içinde …… kaynaşması olgusudur.
KÜLTÜREL FARKLILIK:
Kültürün değişik kültürlerden ayrılmasını sağlayan farklılıklarını koruyarak sürdürmesidir.Örnek;Teknoloji olan yerde kültürel benzeşme artar olmayan yerde ise k˼ltürel farklılık korunur.
KÜLTÜRLEME:
Toplumun bireyi kendi kendi kültürünün istek ve beklentilerine uyacak biçimde etkilemesi ve değiştirmesine denir.Kültürleme sosyalleşmeden daha geniştir.Kültürlemenin bilinçli olarak ………………… denir.
KÜLTÜRLENME:
Ƞ Kültürlenmeyle yetişen bireyin kendi kültürüne katkıda bulunmasına denir.
KÜLTÜRLEŞME:
Farklı kültürlerin birbirinden etkileşerek farklı ve başka bir kültürün ortaya çıkmasına denir.
KÜLTÜR EMPERYALİZMİ:
Güçlü devletlerin ekonomik ve diğer açılardan kendine bağımlı hale getirmesine denir.
KÜLTÜREL YOZLAŞMA:
Bir toplumun kültürüne giren maddi ve manevi ögelerine girip toplumun kültürünü yozlaştırmasına denir.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)kültürün sosyolojideki anlamını belirtiniz?
2)ziya Gökalp kültüre nasıl bakar açıklayınız?
3)kültür çözümlenip incelendiğinde kültürün karşımıza hangi ögeleri çıkar açıklayınız?
4)maddi ve manevi kültür ögeleri arasında nasıl bir ilişki vardır kültür ile toplum arasında nasıl bir ilişki vardır açıklayınız?
5)kültürle ilgili önemli kavramların adlarını söyleyiniz?
6)alt kültür kültürel gecikme karşıt kültür nedir açıklayınız?
7)kültürün özellikleri nelerdir sayınız?
8)töre ve adet nedir farkı nedir?
9)kültürün işlevlerini sayınız?
10)kültüre katılma kaç şekilde olur açıklayınız?
11)kültür sosyalleşeme kişilik arasındaki ilişikiyi açıklayınız?
12)bireyin sosyalleşerek kişilik kazanmasında hangi faktörler etkilidir açıklayınız?
13)kültürel kimlik kültürel benzeşme kültürel farklılık kültürleme kültürleme kültürleşeme kültür emperyalizmi kültürel yozlaşma kavramlarını açıklayınız?
9.DERS:
TOPLUMSAL KURUMLAR
1)TOPLUMSAL KURUM ANLAMI.
KURUMLAŞMA:
Belli bir toplum içinde belirli davranış kalıbına denir.Her toplumda pek çok konuda davranış kurumlaşmaktadır.örnek:kına gecesi,kayısı güzeli,doğum günü.Bunlar toplumu genel ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir.-eğitim,din,ekonomi gibi
TOPLUMSAL BİLİMLERDE KURUM KAVRAMI İKİ AYRI ANLAMDA KULLANILMAKTADIR.
A)AYNI ÖZELLİKTEKİ TOPLUMSAL DEĞER VE OLAYLAR BÜTÜNÜDÜR.
örnek: Ahlak Ahlak kurumu,Din Din kurumu
B)ÇEŞİTLİ AMAÇLARLA İNSANLAR TARAFINDAN OLUŞTURULAN ÖRGÜTLÜ VESOMUT KURULUŞLARA TOPLUMSAL KURUM DENİR.
örnek: okul, cami,parlemento
HER İKİSİNDE DE İKİ TEMEL ÖZELLİĞİ VARDIR
1)Bilgiler arasında organik bağ vardır.
2)Uzun bir süreklilikleri vardır.
Toplumsal kurumlara belli eş ve uyum içinde olmaları toplumsal sistemi meydana getirir.Bu unsurlar birbirine bağlı ve uyumludur.
TOPLUMSAL KURUMLARIN AYIRICI ÖZELLİKLERİ
Her kurumun:
1)BELLİ BİR AMACI:
Her kurumun belli bir amacı vardır.Siyaset kurumu toplumsal düzeni korur.
2)BELLİ BİR YAPISI:
Her kurum yapısında yasa,gelenek,görenek vardır.
3)BELLİ BİR İŞ BÖLÜMÜ:
Bu yolla kurum üstlendiği işleri yerine getirir
4)KENDİNE ÖZGÜ DEĞERLERİ:Her kurum kendisine özgü değerlerine bağlı kuralları vardır.Buna uyulduğu müddetçe kurum varlığını sürdürür.
KÜLTÜR-TOPLUMSAL KURUM İLİŞKİSİ
Kültür insanın ürettiği,yaptığı her şey desek toplumsal kurum kültürün bir parçası bir bölümüdür.
TOPLUMSAL KURUMLARIN İŞLEVLERİ
a)OLUMLU İŞLEVLERİ
1)Kişilerin nasıl davranacağını kolaylaştırır.
2)Davranış arasında uyum ve sağlar
3)Toplumsal denetimi sağlar.
4)Sapkın davranışları engellerler.
a)OLUMSUZ İŞLEVLERİ
1)Kurum değişmeye engel olabilir.
2)Çağ dışı korumada direnirler
3)Yenilikten yana olanlara sapkın gözle bakılmaya zemin hazırlar.
KURUMLAR
1)AÇIK İŞLEVİ:
Kurum asıl amacı
2)ÖRTÜLÜ İŞLEVİ.
Asıl amaç etrafında amaçlanıldığı halde oluşan amaçlar
TOPLUMSAL KURUM-ÖRGÜTLENME İLİŞKİSİ
1)Örgütün belli bir yeri konumu vardır.Ama kurumun yoktur.
2)Örgüte üye olunur ama kuruma üye olunmaz.
3)Kurum olan yerde o kurumun örgütüde vardır.
4)Örgüt bir toplumsal gruptur,kurum bir toplumsal grup değildir.
TOPLUMSAL KURUMLARIN ÇEŞİTLERİ
1)TEMEL KURUMLAR:
Her tpolumda bulunan toplum için faydalı kurumlar (aile,ekonomi, din eğitim,siyaset)Temel kurumlar her toplumda bulunmamalarına rağmen her toplumda farklılık gösterir.
2)YARDIMCI KURUMLAR:
Temel kurumlarla yakın ilişki içindedirler ama temel kurumların alt kurumu konumundadır.örnek.Eğitim kurumunun yardımcı kurumları ise sınav,ev ödevi,not vermedir.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)kurumlaşma ne demektir toplumsal kurum kaç farklı anlamda kullanılmıştır açıklayınız? Her ikisinin de temel işlevi nedir toplumsal sistem ile arasındaki ilişkiyi açıklayınız?
2)Toplumsal kurumların ayırıcı özellikleri nedir açıklayınız?kültür toplumsal kurum ilişkisini açıklayınız?Toplumsal kurumların işlevelri nedir açıklayınız?
3)toplumsal kurum örgütlenme ilişkisini açıklayınız?Toplumsal kurumların çelşitleri nedir
AİLE VE AKRABALIK
1)TEMEL KURUM OLARAK AİLE
AİLENİN ANLAMI:
Temel kurumların başta gelenidir.Aile Çocuk yetiştirilmesini Üyeler arası hak ve ödevleri düzenleyen standartlaşmış bir sistemdir.
AİLENİN YARDIMCI KURUMLARI
1)Nişan evlilik
2)Çocuk bakımı
3)Akrabalık
AİLE İKİ SEBEBTEN TEMEL TOPLUMSAL KURUM OLARAK GÖRÜLÜR.
1)İnsan türünün devamı
2)Ekonomi,eğitim,ahlak gibi kurumların .
ÇEKİRDEK AİLE:
Anne baba çocuklardan oluşan aileye denir.
GENİŞ AİLE:
Anne babanın yanında ebeveyinlerden oluşan ailedir.
AİLE TOPLUMSAL KONTROL GÖREVİNİ İKİ ŞEKİLDE MEYDANA GETİRİR.
1)Aile üyelerine bir takım davranış biçimleri kazandırır.
2)Toplumdaki davranış örneklerini kontrol eder.
AİLE AKRABALIK ÖRGÜTLENMESİNİN İÇİNDE YER ALIR.İKİ TÜRLÜDÜR.
1)KAN AKRABALIĞI:
Biyolojik yönden ilişkili kişilerden oluşur.
2)SIHRİ AKRABALIK:Sözleşmaden doğan evliliktir.
AKRABALIĞIN BELİRGİN İKİ ÖZELLİĞİ VARDIR.
1)Toplum tarafından bağlayıcı sayılması
2)Akraba olanlar arasında statüler,haklar .
AİLE VE AKRABALIK
1)tema kurum olarak aile
ailenin anlamı
*Temel kurumların başta gelenidir.
*aile
*cinsel ilişkiler
*çocuk yetiştirilmesidir
*üyeler arası hak ve ödevleri düzenleyen standartlaşmış bir sistemdir
AİLENİN YARDIMCI KURUMLARI
1)nişan evlilik
2)çocuk bakımı
3)akrabalık
AİLE İÇ SEBEPTEN TEMEL TOPLUMSAL KURUM OLARAK GÖRÜLÜR
1)insan türünü
2)ekonomi,eğitim,ahlak gibi kurumların
AİLENİN ÖZELLİKLERİ
1)Aile başta gelen bir kavramdır
2)Aile kültürel bir toplumsal bir düzendir
3)Sürekli bir değişme için dedir
4)Toplumun küçük bir kopyasıdır
5)Aile duygusal bir temele dayanır.
AİLENİN TEMEL İŞLEVLERİ
1.Neslin devamı
2.Ekonomik ihtiyaçları
3.Sosyalleşmeyi
4.Duygusal ihtiyaçları
5.kültür taşıyıcı özelliği yapar
EVLİLİK ÇEŞİTLERİ:
EŞİN SEÇİMİNE GÖRE EVLİLİK:
A: EGZOGAMİ:(DIŞTAN EVLENME):
toplulukta bir insanın kendi topluluğundan biri ile evlenmesi.
B:ENDOGAMİ(:İÇTEN EVLENME):
kişi grup içinde evlenmek zorundadır.
C:EŞ SAYISINA GÖRE:
1.MONOGAMİ( TEK KİŞİLİK)
2.POLİGAMİ(ÇOK EŞLİ EVLİLİK):
iki şekilde gösterilir.
1.POLİANDRİ:bir kadının aynı anda birden fazla erkekle evlenmesi. Tibet ailesinde görülür.
2. POLİJİNİ:bir erkeğin aynı anda birden fazla erkekle evlenmesi.
YENİ EVLİLERİN OTURDUĞU YERE GÖRE:
1.PETRİLOKAL:
Kadının erkeğin evinde oturması.***baba erkil ailede görülür.
2.MATRİLOKAL:
Erkeğin kadının ailesiyle oturmasıdır.(iç güveyi)
3. NEOLOKAL ne kız tarafında ne oğlan tarafında ,ayrı bir evdeoturulmasıdır.modern ailedir.
AİLE TÜRLERİ
1)KLAN AİLESİ:
totem denilen kutsal hayvan,bitki yada bir nesneden geldiklerin e inan,bu nedenle kendilerini.kendi içinde evlenemezler.
2)ANA ERKİL AİLE:
. Avcılık
.Kadın otoritesi ön plandadır.
.Miras kadından geçer.
3)ATAERKİL AİLE:
.Kalabalık bir ailedir
.Baba otoritesi ön plandadır.
Asya kıtasında ve bazı arap ülkelerinde görülür.
4)GENİŞ AİLE::
Anne baba ve çocuklar ebeveyinlerden oluştuğu için geniş aile adını alır.
.Daha çok kırsal kesimlerde görülür.
.Akrabalık bağı
.Geleneksel aile olarak da adlandırılır.
.Reis en yaşlı erkektir.
.Toprak birlikte işlenir.
.Evler aynı veya yan yana dır.
5)ÇEKİRDEK AİLE:
.Bu aile anne baba ve evlenmemiş çocuklardan oluşur.
.Modern bir ailedir,bağına dayanır.
.Bugünkü modern ülkelerde görülür.
.Hukuka dayalıdır.
.Ailede ağırlığı vardır.
BOŞANMA VE SONUÇLARI:
BOŞANMANIN SEBEPLERİ:
.Ailenin temel işlevinin zayıflaması.
.Geçimsizlik.
TÜRK MEDENİ KANUNUNA GÖRE BOŞANMANIN SEBEPLERİ.
.Zina
.Cana kast
.Suç ve haysiyetsizlik.
.Terk
.akıl hastalıkları.
.Geçimsizlik.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)temel ve yardımcı kurum olarak aileyi açıklayınız?aile hangi sebepten temel toplumsal kurum olarak görülür aile çeşitleri nelerdir açıklayınız?
2)aile toplumsal kurum görevini nasıl meydana gelir açıklayınız?aile ve akrabalık işikisini açıklayınız akrabalık kaç çeşittir açıklayınız?akrabalığın belirgin iki özelliğini açıklayınız
3)ailenin yardımcının kurumları nelerdir aile hangi sebeplerden toplumsal kurum olarak görülür
4)ailenin özelliklerini ve temel işlevlerini söyleyiniz?
5)evlilik çeşitlerini sayıp açıklayınız?
6)aile türlerini sayıp açıklayınız
10.DERS:
DİN:
1)SOSYOLOJİK AÇIDAN DİN:
Tarih göstermiştir ki yeryüzünde hiçbir zaman dinsiz bir topluluk yaşamamıştır..Genel anlamda din kutsallığına ve yüceliğine inanılan bir güç karşısında boyun eğmektir..Sosyoloji dini doğru yanlış diye ele alamaz.sosyoloji dini toplumsal bir kurum olarak,o ve diğer toplumsal kurumlarla ilişkisini ele alır..Dinsel davranışların hemen hepsinde yaşamın sınırları ve bilinmezleri karşısında duyulan çoşku önemli yer tutar.Her dinde ortak olan kutsal olan bir şeylerin bulunmasıdır.
.ÇEŞİTLİ DİNLERİN GELİŞİMİ VE KÖKENİ:
FETİŞİZM:
En ilkel ve ilk din şeklidir.
Nesnelere tapmadır
Bu nesnelerin uğur getirdiğine inanılırdı
TOTEMİZM:
.Klevlerde görülür.
.Totem;klev üyelerin kutsal saydığı canlı nesne
.Kutsallığın totem aracılığıyla geçtiğine inanırlar
.Totem ortak inanma,totizm,tek kişiye bağlıdır
ANİZM:(RUHA TAPMA)
Animizde rüya önemlidir.
Animist inancın ortaya çıkışında rüya önemli yer tutar.
Ruhların bu dünyayı yönettiğine inanırlar.
NATURİZM:(DOĞACILIK)
Doğa güçlerine tapınmadır.(Yıldırım ,şimşek,güneş tutulması)
POLİTEİZM(ÇOK TANRILI DİN)
Eski yaşantısındaki insanlar çok tanrılı idiler
Tanrılar insana benzerdi.
Eski Yunanlılar,Hititler, Romanlar bu dine inanıyorlardı.
MONOTEİZM:(TEK TANRILI DİN)
Bu dinlerde tek tanrı vardır.
Tek tanrı anlayışı en çok islamın tanrı inancına yakındır.
DİNİN İŞLEVLERİ:
1)Güven ve dirlik sağlamak
2)toplumsal kontrolü sağlamak
3)Toplumsal dayanışmayı güçlendirmek
4)ahlaklı davranmaya yöneltmek
5)ölümü göğüslemeyi kolaylaştırır
Dinin emir ve yasakları toplumu düzenleyici yönünü ortaya çıkarmaktadır.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)tarih toplum din ilişkisini açıklayınız din nedir sosyoloji dini nasıl ele alır bütün dinlerde önemli olan ve ortak olan nedir açıklayınız?
2) bu güne kadar ortaya çıkan dinlerin genel olarak adlarını söyleyip açıklayınız?
3)Dinin işlevlerini söyleyiniz?
EKONOMİ:
EKONOMİNİN ANLAMI:
İhtiyaçlar sonsuz olmasına rağmen kaynaklar sınırlıdır.
İHTİYAÇLAR:
1)BİYOLOJİK:
Yeme içme nefes alma.
2)KÜLTÜREL:
Gazete okuma , tiyatroya gitme.
Bir ihtiyacın giderilmesi sürekli başka bir ihtiyacı gündeme getirir.
EKONOMİ:
Sınırsız ihtiyaçlarla sınırlı kaynaklar arasında denge kurma çabasıdır.
EKONOMİ;
1)Malların nasıl üretileceği
2)Kişiler arasında nasıl bölüşüleceği
3)Kaynakların ɮasıl kullanıldığıyla alakalıdır.
RASYONELLİK:
Belli bir amaca ulaşmak için en az kaynakla en kısa zamanda amaca götüren en uygun araçları kullanmaktır.
MAL:
İhtiyaçları giderebilecek durumda olan nesnelere denir.
EKONOMİK MAL:Emek ve Ƞmasraf karşılığı elde edilir.****Daima kıt olurlar.****
SERBEST MAL:İhtiyaçlardan fazla olacak kadar bol olan mallar.(Hava , güneş)
EKONOMİK MALLAR İHTİYACA GÖRE İKİYE AYRILIR:
A)TÜKETİM MALLARI: İhtiyacı doğrudan doğruya gideren mallar.(Ekmek , giysi)
B)ÜRETİM MALLARI:
İhtiyacı dolaylı yoldan gideren mallar.(Toprak , alet , kömür , makine…)
Bazen bir mal hem üretim hem de tüketim amaçlı olabilir.
HİZMET:İnsanların yapabildikleri her işe hizmet denir.
İnsanların yalnız mallara değil hizmete de ihtiyaçları vardır.Doktor berber…
*Hizmet mal gibidir
EKONOMİNİN TEMEL ÖĞELERİ
EKONOMİK HAYAT:
1)ÜRETİM:
ihtiyaçları giderecek mal ve hizmetleri elde etmek için girişilen eylemlerin tümü.Örnek:Buğdaydan un üretmek
*Üretimden maksat fayda yaratmaktır.
*Mal ve hizmetlerin ihtiyaçları karşılama özelliğidir.
*Malın el ve yer değiştirmesi faydasını artırdığı için oda üretim sayılır.
1)Ticaret
2)Taşıma
3)Depolama
4)Ulaştırma gibi Hizmet elde etmek için harcanan çabalarda üretimdir.
*Üretim için mutlaka bir nesnenin yaratılmış olması gerekmez(Öğretmenin ders vermesi,doktorun hastayı muayene etmesi)
ÜRETİMİN YAPILABİLMESİ İÇİN BAZI FAKTÖRLERİN VARLIĞINA İHTİYAÇ VARDIR.
BUNLAR DÖRT GRUPTA TOPLANIR.
1)DOĞA(TABİAT):Ana kaynak,toprak,su,deniz
2)EMEK(İŞ GÜCÜ):Beden ve fikir iş gücü diye ikiye ayrılır.
3)SERMAYE(ANAMAL):Makine,araç,gereçler,binalar.
4)TEŞEBBÜS(GİRİŞİM)
TÜKETİM VE TASARRUF
TÜKETİM:
insan ihtiyaçların doğrudan doğruya karşılamak üzere ekonomik mal ve hizmetlerde yararlanmaya denir.
*Bir malın tüketilmesi demek o malın yok edilmesi manasına gelmez.
*Bir kullanışta tükenmeyen mallar dayanıklı mallardır.
2)TÜKETİMİ İKİ ETKEN BELİRLER:
1)KÜLTÜREL(İnanç,eğitim,statü,töre vs.):
Mesela bir Müslüman asla domuz eti yemez
2)EKONOMİK ETKEN:
Tüketimi belirleyen ana etken ise gelirdir.
GELİR:
Üretime katılmayla belli bir dönemde ele geçen para miktarıdır.
*Gelir artıkça tüketim miktarı da artar.
*SERMAYE BİRİKİMİ İKİ ŞEKİLDE SAĞLANIR.
1)TASARRUF(BİRİKTİRME)
2)YATIRIM:(TASARRUFUN YATIRIMİÇİN KULLANILMASINA DENİR.)
3)BÖLÜŞÜM:
Üretim sonunda elde edilen malların üretime katılanlarca paylaşılmasıdır.Günümüzde bunun karşılığı ‘para’dır.
RANT::
Toprak geliri veya kira.
KAR:
GİRİŞİMCİ KARI.
FAİZ:Sermayenin karına denir.
GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA(GSMH):Bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerlerin brüt toplamına denir.
SAFİ MİLLİ HASILA:
GSMH’den sermaye mallarının yıpranma payının(amortisman)düşülmesiyle elde edilen değere denir.
MİLLİ GELİR:
Safi milli hasıladan dolaylı vergiler düşünce ortaya çıkar.Başka bir ifadeyle bir ülkede bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin para ile ifade edilen net toplamıdır.
KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİR:
Milli gelirlerin ülke nüfusuna bölünmesiyle ortaya çıkar
*Milli gelirin çok olması o ülkede herkesin refah içinde olacağı anlamına gelmez.Gelirin toplumun bütününe yayılması gerekir.
MİLLİ GELİR DAĞILIMI İKİ ŞEKİLDE ORTAYA ÇIKAR.
1)FONKSİYONEL DAĞILIM(İŞLEVSEL BÖLÜŞÜM):Üretime katılan faktörler arasında bölünmesi(Emek,doğal kaynak v.s)
2)BİREYSEL DAĞILIM(KİŞİSEL BÖLÜŞÜM):Bireylerin milli gelirden aldıkları paydır.
*Bireysel gelir dağılımında önemli olan,bireyin eline geçen paradır.
GELİR DAĞILIMINI ANLAMAK İÇİN:
*Nüfus gelir durumuna göre ülke beş gruba ayrılarak yapılır.
İş Bölümü:
*Kişi bütün ihtiyaçlarını kendi karşılayabilseydi iş bölümüne gerek kalmazdı.
*Her toplumda mutlaka bir iş bölümü vardır.
*İŞ BÖLÜMÜ:Bir toplumda işlerin farklılaşmasına denir.
İKİYE AYRILIR:
1)MESLEKİ İŞ BÖLÜMÜ:
*İşlerin farklılaşmasından doğar.
*Gelişme artıkça iş bölümü artar.
*İş bölümüyle beraber uzlaşmada artar.
2)TEKNİK İŞ BÖLÜMÜ:
*Teknik iş bölümü üretimin küçük parçalara ayrılmasından doğmuştur.
*Sebebi fazla ve hızlı üretimdir.
*İş bölümünün gelişmesinin asıl sebebi bu tarz üretimin çok daha verimli olmasıdır.
*İş bölümünün olumlu ve olumsuz yönleri vardır.Olumsuz yönü bir işçi bir ömür boyu bir civatayı sıkıştırarak gününü geçirebilir.Olumlu yönü ise ilgi duyduğu alanda uzmanlaşır.
DEĞİŞİM,ENFLASYON,PARA,DEVALÜASYON,DETLASYON
DEĞİŞİM(MÜBADELE)
Bir mal yada hizmetin başka bir mal,hizmet yada para ile değiştirilmesidir.
*Günümüzde mallar para ile değiştirilir.
PARA:
İstenilen anda istenilen maldan yararlanma olanağı sunan araçtır.
ÜÇ ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ VARDIR:
1)PARA BİR DEĞER ÖLÇÜSÜDÜR:Hem değerini ölçer hem de karşılaştırır.
2)PARA BİR DEĞİŞME ARACIDIR:Malın malla değişimi çok büyük güçlükler doğuruyordur.
3)PARA BİR DEĞER TAŞIYICIDIR:Paranın saklanması taşınması kolaydır.Birikim aracıdır
ENFLASYON:
Bir ülkede değişim aracı olan paranın ihtiyaçtan çok miktarda piyasaya sürülmesi ,bu nedenle paranın satın alma gücünün sürekli düşmesi olgusudur.
Enflasyon ortamında fiyatlar hızlı ve sürekli bir biçimde yükselir.
ENFLASYONUN BAŞLICA İKİ NEDENİ:
1-TASARUFTAN ÇOK YATIRIM YAPMAK:
Yatırımdaki iş bölümü sonucu çıkan emeğe para karşılayabilmek için para basmak zorunda kalınması fiyatları yükseltir.Bu da enflasyonu doğurur.
2-DEVALÜASYON:
Milli para değerinin altın yada yabancı devlet paralarına göre düşürülmesidir.
DEVALÜASYONA:
1-Enflasyonun yol açtığı iç ve dış piyasadaki farkı ortadan kaldırmak
2-Ekonomiyi canlandırmak.
3-İhracatı artırmak gibi sebeplere baş vurulur.
DEFLASYON :
Enflasyon ortamında fiyat yükselişini durdurmayı yada yavaşlatmayı yada düşürmeyi öngören tutumdur.Deflasyona genellikle enflasyonist eğilimlerin azaltılması için başvurulur.
Para hacmi daraltılır ,krediler azaltılır, yada dondurulur.
Kamu ve özel kesim harcamaları kısıtlanır.
Vergiler ve faiz oranları arttırılır.
DEFLASYON ENFLASYONA YÜKLÜ BİR BEDEL KARŞILIĞINDA DUR DİYEBİLİR.BU BEDELDE
1-İşsizlik
2-Ekonomik durgunluk
3-Bazı işletmeler çöker
4-Deflasyondan memur yaralanır.Paranın değeri yükselir.
EKONOMİK SİSTEMLER.
Hangi malların nasıl ve kimler için üretileceği ekonominin temel sorunudur.Bu sorulara verilen farklı cevaplar ekonomik sistemleri doğurmuştur.
EKONOMİK SİSTEM:
1-Bir toplumun ekonomik düzenini
2-Üretim teknolojisini belirler.
EKONOMİK SİSTEMLERİ ÜÇ GRUPTA İNCELEYEBİLİRİZ.
A-KAPİTALİST EKONOMİ SİSTEMİ:
Üretim araçları özel kişilerin elindedir.
KAPİTALİST DÜZEN
1-Kar esasına
2-Özel mülkiyete
3-Piyasa ekonomisine dayanır.
Serbest rekabet ve kişisel girişim düzenin itici gücüdür.
Toplum :
1-İş verenler
2-Bürokratlar
3-İşçiler olmak üzere üçe ayrılır.
Kar elde etmek ana amaç olduğundan müteşebbisler arasında amansız bir rekabet vardır.
KAPİTALİST EKONOMİ SİSTEMİNİN SAKINCALARI:
1-Ekonomik bunalımları önleyemez.
2-Sermaye sahibi ile işçi sınıfının çatışmasına neden olur.
3-Çalışanların sömürülmesine olanak sağlar.
4-Gelir dağılımında adaletsizliğe sebep olur.
SOSYALİST EKONOMİ SİSTEMİ:
1-Kapitalist ekonomiye karşıdır.
2-Ekonomik hayat devlet tarafından yürütülür ve denetlenir.
3-Toplum çıkarı ön plandadır,kar amacı ikinci plandadır.
4-Sosyalizm bekleneni veremediği için yerini demokratik sosyalizme ,sosyal demokrasiye bırakmıştır.
C-KARMA EKONOMİK SİSTEM:
1-Kamu girişimi ile özel girişimin bir arada tutulduğu bu düzene karma ekonomi sistemi denir.
Dersi Anlamaya yönelik sorular:
1)ekonominin anlamı nedir ihtiyaç nedir kaç çeşittir ekonomi nedir açıklayınız?
2)ekonomi neyle alakılıdır rasyonellik mal ekonomik mal serbest mal nedir ekonomik mallar ihtiyaca göre kaça ayrılır
3)Ekonominin temel ögeleri nelerdir?üretim nedir örnek veriniz?malın el ve yer değiştirmesi üretim midir başka neler üretime girer,üretim için mutlaka bir nesnenin yaratılmış olmasımı gerekir üretimin yapılabilmesi için gerekli unsurları sayınız?
4)tüketim nedir nasıl olur dayanıklı tüketim malları ne demektir tüketimi belirleyen etkenler kaç çeşittir açıklayınız gelir nedir sermaye birikimi kaç şekilde sağlanır açıklayınız
5)bölüşüm rant kar girişimci karı faiz gsmh smh mh milli gelir kişi başına düşen mili gelir gelir dağılımı kaç şekilde ortaya çıkar gelir dağılımı nasıl anlaşılır
6)işbölümü nedir kaça ayrılır açıklayınız?
7)değişim nedir şuan ki değişim aracı nedir paranın üç önemli özelliğini söyleyiniz enflasyon nedir enflasyonun sebepleri nelerdir açıklayınız devalüasyona nerelerde başvurulur deflasyon nedir neler yapılarak deflasyon sağlanır
Deflasyon enflasyona dur diyebilir mi bedeli ne olur?
8)ekonomik sistem nedir neyi belirler kaç türlü ekonomik sistem mevcuttur kapitalist ekonominin özellikleri nelerdir toplum kaça ayrılır sakıncaları nelerdir sosyalist ekonomik sistemin özellikleri nelerdir karma ekonomi nedir?
12.DERS
SİYASET:
1-SİYASETİN ANLAMI :
SİYASET:
Devlet işlerini düzenleme ve yürütme anlamına gelir.
SİYASETÇİ:
Toplum ve devlet işiyle uğraşan kişiye denir.
SİYASETİNİN TEMEL KONULARI :
-Devlet
-Hükümet
-Siyasal parti
-Parlemento
A)DEVLET:
*çağdaş toplumlarda en önemli kuruluştur.
*Siyasal kurumların en büyüğüdür.
DEVLETİN ÜÇ TEMEL İŞLEVİ VARDIR:
-Yasama
-yürütme
-yargı
AYRICA İLAVETEN;
-kamu düzenini korumak
-Eğitimi sağlamak
-servetlerin korunması
-Toplumsal güvenliği sağlamak
*J.J.raoussou ya göre(1712-1778) devlet toplum sözleşmesinden doğar
*duguit e göre devlet toplum sözleşmesinin bir ürünüdür.
*Devletin doğuş nedeni üzerinde çok farklı görüşler olmasına rağmaen
‘otorite’olduğu herkes tarafından kabul edilir.
*Devlet denilen yapıya ilk özlerde rastlanır.
DEVLETİ OLUŞTURAN TEMEL ÖĞELER:
1-ÜLKE:Tprak parçası
2-İNSAN TOPLULUĞU:halk millet
3)İKTİDAR:iradeyi egemen kılmak
4)EGEMENLİK:ortak irade demektir.egemenliğin sahibi bir kişi halk zumre olabilir.
TARİHSEL OLARAK EGEMENLİĞİN KAYNAĞI ÜÇ TÜRLÜDÜR.
1-tanrı diyenler
2-‘zor kullanma ‘diyenler
3-Halkın iradesi şeklindedir.
HÜKÜMET:
*Devlet bir hukuk kurumu olarak soyut bir kavramdır,hükümet ise devlet adına siyasal iktidarı denetimi otoriteyi kullanan dolma soyut bir varlıktır.,
hükümete yürütme (icra) gücü de denir.
SİYASAL PARTİ:
İŞLEVLERİ:
1-Farklı görüşleri temsil eder,bütünleşmeyi sağlar.
2-Adayları saptarlar.
3-Yönetenle yönetilen arasında boşluğu doldurur.
SEÇİM İKİ ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİR.
1-ÇOĞUNLUK SİSTEMİ:En çok oyu alanını kazandığı sistemdir.
2-NİSPİ TEMSİL SİSTEMİ:Farklı partilerin oyları oranında hepsinin hükümette görev almasıdır.
PARLEMANTO:
Millet vekillerinden oluşan meclise denir.
GÖREVLERİ:
1-Devlet bütçesini yapmak.
2-Uluslar arası anlaşmaları onaylamak
3-Savaş ilanına karar vermek
4-Ölüm cezalarını onaylamak
5-Özel veya genel af ilanına karar vermek.
Adalet eşitlik özgürlük kavramları
SİYASAL YÖNETİM BİÇİMLERİ:
1-BASKICI YÖNETİM(Diktatörlük totaliter rejimler ):
KOMİNİZM:Her şeyin devlet tarafından düzenlendiği sistemdir.
FAŞİZM:Kapitalizm ile ırkçı diktatörlüğü içerir.
NASYONEL SOSYALİZM:Üstün ırk görüşünü benimseyen yönetim tarzıdır.
2-ÖZGÜRLÜKÇÜ YÖNETİM:
*Demokrasidir,halk yönetimi demektir.
DEMOKRASİNİN GELİŞMESİNE:
1-MORFOLOJİK(nüfus artması)
2-EKONOMİK(sınıf ayrımlarını kaldırmaya başlamıştır)
3-DÜŞÜNCE AKIMLARI:Düşüce akımlarının ortaya çıkması demokrasinin gelişmesinde önemli olmuştur.
SİVİL TOPLUM:
Toplumun devlet kurumları dışında kendi kendini yönlendirmek için oluşturduğu demokratik yapıdır.
ÖZELLİKLERİ:
1-Özgür vatandaş ortaya çıkarır.
2-Devlet karşısında özerklik kazandırır.
3- Kolayca kamu oyu oluşturulur.
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)siyasetin anlamı nedir siyasetçi kimdir siyasetin temel konuları nelerdir
2)devlet nedir devletin üç temel işlevi nedir raussou duguite göre devleti tanımlayın ve devlet konusunda herkesin kabul ettiği görüş nedir devleti oluşturan temel ögeler nelerdir açıklayınız?tarihsel olarak egemenliğin kaynaklarını sayıp açıklayınız?hükümet nedir siyasal parti nedir işlevleri nelerdir açıklayınız?
3)siyasal partinin işlevleri nelerdir parlemonto nedir görevleri nelerdir açıklayınız seçim kaç şekilde olur açıklayınız
4)siyasal yönetim biçimleri nelerdir açıklayınız demokrasinin gelişmesini sağlayan unsurlar nelerdir sisvil toplum nedir özelliklerini yazınız
13.DERS:
4.ÜNİTE TOPLUMSAL DEĞİŞME:
Değişmeyen hiçbir toplum yoktur.Mutlaka değişme vardır.Çünkü toplum dinamik bir yapıya sahiptir.
TOPLUMSAL DEĞİŞME BİR TOPLUMUN:
1-Yapısında
2-Kurumlarında
3-Birbirleriyle ilişkilerindeki değişmelerdir.
DEĞİŞMEYLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR:
AŞAĞIDAKİ KAVRAMLARIN ÜÇÜ DE DEĞİŞMEYİ İFADE EDER.
1-GELİŞME:
Birden fazla yönde oluşan ilerlemeleri dile getirir.
*Her gelişme değişme değildir.
2-EVRİM:
Zaman içinde yavaş yavaş oluşan iyiye güzele mükemmele doğru giden aşamalı bir değişmedir.İlkel toplumlardan modern topluma
3-İLERLEME:
Eskiye oranla daha iyi duruma gelme
*Her gelişme bir ilerleme değildir.
İHTİLAL:Yeni sosyal düzenin kurulmasına yol açan değişimdir.(Fransa ihtilali)
(varsayım,öngörü,tümdengelim ,tüme varım)
İNKILAP:Bir durumdan başka bir duruma geçmek anlamına gelir.(………………….)
Toplumda kültürü bozmadan gerçekleşir.
*İnkılap yerleşik toplum düzenini köklü ve kapsamlı olarak değiştirmedir.
İSYAN :Çok sayıda insanın devlet yönetimi ne karşı toplu olarak ve güç kullanarak başkaldırmasıdır.
HÜKÜMET DARBESİ:Kitlesel desteği olmayan küçük grubun beklenmedik şekilde yada zor kullanarak hükümeti yönetimden uzaklaştırmaktır.
TOPLUMSAL DEĞİŞMEYİ AÇIKLAYAN YAKLAŞIMLAR:
A-BÜYÜK BOY KURAMLARI:
*Bu kuramların ortak niteliği toplumları insanlık tarihi içinde ele almasıdır.
İNSANLIK TARİHİNİN GELİŞİM YASALARINI ORTAYA KOYMAKTIR.İKİ FARKLI YAKLAŞIMDAN SÖZ EDİLEBİLİR.
1-EVRİMCİ YAKLAŞIM:Hayatın işleyiş yasasının evrim olduğunu benimser.
*Toplum evrimin bir sonucudur.
2-DİYALEKTİK YAKLAŞIM:Toplum kendi içinde taşıdığı iç çelişkilerin sonucu olarak sürekli değişim ve hareket halindedir.(Tez ,antitez ,sentez)
B-ORTA BOY KURAMLARI:
*Toplumun işleyişini ve nasıl değiştiğini araştırır.
*Her toplum içinde her ögenin bir işlevi vardır.
*Ögeler iyice bütünleşir.
*Her toplum bir öğeler toplamıdır.
C-KÜÇÜK BOY KURAMLARI:
*Bunlar toplumsal gruplarla ve kişilerle ilgilenen küçük boy (mikro) kuramlardır.
*Gruplardan çok kişileri ele alırlar.(sosyal psikoloji)
Toplumsal Değişmeyi Etkileyen Faktörler:
*Toplumsal değişme toplum yapısında meydana gelen değişmedir.(toplumsal kuramlar)
*˖rnek:Aile kurumunun değişimi ve sonuçları
TOPLUMSAL ÇEVREYİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER:
A-FİZİK ÇEVRE:
*Bazıları fizik çevrenin toplusal çevreden aşırı etkilendiğini hatta tek başına belirleyici olduğunu ileri sürmüşlerdir.
Örnek:Batmanda fizik çevrenin açılmışȠolması
B-EKONOMİ:
*Toplumsal değişme ile ekonomik faktörler arasında sıkı bir ilişki vardır.
Örneğin:Karl marx’a göre toplumu belirleyen üretim araçlarıdır.
C-BİLİM VE TEKNOLOJİ:
Teknoloji son iki yüzyıldan beri bilimin bir uygulama alanı olmuştur.
*Teknolojiyle beraber ortaya çıkan sanayide ki gelişmeler kadınların sosyal hayatını değiştirmiştir.
*Çekirdek aile ortaya çıkmıştır.
*Teknolojide toplumsal değişmeyi etkileyen önemli bir faktördür.
D-KÜLTÜR:
*Kültürel değişme genellikle maddi kültür öğelerinin değişmesiyle oluşur.Bu toplumsal değişmeyi hızlandırır.
*Toplumsal değişmede kültür faktörü giderek önemli olmaktadır.Bunda radyo televizyon gibi unsurlar önemli rol oynamaktadır.
E-DEMOGRAFİ:
*Nüfus azlığı çokluğu yapısı ekonomik gelişmeyi etkiler.
*mesela nüfusu sürekli artan ülkede ekonomik gelişmelerde ilerleme sağlanamaz.
KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI:
KİTLE İLETİŞİMİ:Bazı teknolojilerle çok sayıda kişiyi etkileyecek şekle getirilmesine kitle iletişimi denir.Bu amaçla kullanılan araçlara da kitle iletişim araçları denir.Kitle iletişim araçları(gazete,dergi,tv.)toplumsal değişmeyi oldukça fazla etkiler.
DEĞİŞMEYİ HIZLANDIRAN FAKTÖRLER :
1-Buluşlar
2-Adalet duygusu
3-Bilgi birikimi
TOPLUMSAL DEĞİŞME TİPLERİ:
A-SERBEST TOPLUMSAL DEĞİŞME :
*Kendiliğinden meydana gelen değişmelerdir.
*Belirli bir yolları yoktur.
*Planlı değillerdir.
Örnek.göçler,çalışmaya gitmek
KENDİLİĞİNDEN TOPLUMSAL DEĞİŞMELER
1-Bütünleşmeyi güçleştirir.
2-Toplumsal göçmeyi hızlandırır.
b-Müdahale Sonucu Toplumsal Değişmeler:
*İnkılap,ihtilal girer.
1-DEMOKRATİK PLANLI DEĞİŞTİRME :
*Bir toplumun değişmesini süresi,hızı ,tipi yönünden kontrol altına almaktır.
*Planlama yolunu gelişmekte olan ülkeler çok kullanır.
*Ülkemizde ilk adım 1960’da Devlet Planlama Teşkilatının kurulmasıyla başlatılmıştır.
*Demokratik ve planlı değişmede eğitim ve kitle iletişim araçları çok önemlidir.
2-BASKI YOLUYLA DEĞİŞTİRME:
*Daha çok otokratik ve totaliter rejimlerde rastlanır.
*İnkılap ve ihtilaller sonunda bu yola başvurulur.
*Zorla değişimler asla kalıcı olmamaktadır
*Asimilasyon değişimlerde bir tür zorla değiştirmedir.
B-TOPLUMSAL DEĞİŞMENİN ÖĞELERİ
TOPLUMSA GELİŞME:
Bir toplumda ekonomik gelişme ve ekonomik büyüme ile birlikte toplumsal ve kültürel düzeyin yükselmesine denir.
Toplumsal gelişme
-hem ekonomik yönden
-hem toplumsal
-hem de kültürel düzeyin yükselmesiyle alakalıdır.
*Toplumsal gelişme için maddi ve manevi kültürün paralel gelişmesi gerekir.
TOPLUMSAL GELİŞME BİR ÇOK ÖĞENİN BİR ARAYA GELMESİ SONUCU OLUŞUR.
1-EKONOMİK BÜYÜME:
*Ekonomik büyüme nicelikle gelişme ise nitelikle alakalıdır.
*Ekonomik büyüme gelişmenin ana öğesidir ,gelişmeye temel hazırlar.
2-ORTA TABAKA GENİŞLEMESİ:
*ortatabakalaşmanın sayılamayacak kadar faydası vardır.
*Alt ve üst tabaka arsında köprü vaziyeti görür
*Dikey hareketliliği arttırır
*Sınıf çatışmalarını azaltır.
*Orta tabakalaşmanın genişlemesi gelişmişliğin bir göstergesidir.
ORTA TABAKANIN GENİŞLEMESİ İÇİN ALINACAK TEDBİRLER:
1-az kazanandan az çok kazanandan çok vergi alınır.
2-Milli gelir dengeli dağıtılır
3-eğitim ve öğretimde fırsat eşitliği sağlanır.
3-TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞME:
toplumsal örgüt ve ilişkiler ağını meydana getiren maddi ve manevi öğelerin bir anlam belirterek ve işleyen bir bütün oluşturacak şekilde birbirlerini tamamlamasına denir.
*Orta tabakalaşmanın genişlemesi sosyal bütünleşmenin olduğunun bir işaretidir.
*ortatabakalaşmanın dar olduğu toplumlarda çatışma ve çekişme vardır.
*ortatabaka bu açıdan bir istikrar unsurudur
TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞME ÜÇ ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİR.
1-Kişiliğin bütünleşmesi
2-grup bütünleşmesi
3-toplum bütünleşmesi
Toplum oluşturan temel gruplar gibi alt gruplarında birbirleriyle işbirliği yapabilecek düzeye erişmiş olmalarıdır.
İkiye Ayrılır:
1-Fonksiyonel Bütünleşme: Bazı toplumda bazı kültür nitelikleriyle bir araya gelmiş toplumsal grup kurum ve örgütlerin birbirlerini tamamlamak yoluyla işleyen bir bütün oluşturmasına denir.
*Fonksiyonel bütünleşmenin en belirgin örneği işbölümüdür.
2-manevi etrafında bütünleşme:
*Manevi kültürün değer yargılarının birleştirici ve pekiştirici rol oynamasıdır.
TOPLUMSAL GELİŞMEYİ YENİDEN TANIMLARSAK:
Ekonomik gelişme,ekonomik büyüme ile orta sınıflaşma ve toplumsal bütünleşmeden oluşur.
KISACA TOPLUMSAL GELİŞME OLAN BİR ÜLKEDE ŞUNLARIN DA OLMASI GEREKİR.
Ekonomik refahın artması
*Fırsat eşitliğinin sağlanması
*Ortasınıflaşmanın gerçekleşmiş olması
*Maddi ve manevi doyumun dengelenmesi
*Tasa da ve kıvançta birleşilmesi gerekir.
DURKHEİM DE TOPLUMSAL DAYANIŞMA:
1-MEKANİK DAYANIŞMA:Benzeşme vardır.Daha çok köyde gerçekleşir.
2-ORGANİK DAYANIŞMA:Bir uzvun azalarına benzer.Kentte görülür.azaların birindeki bozulma hepsini etkiler.
TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞME İLE SOSYAL DAYANIŞMA:
*Sosyal dayanışmanın olduğu yerde toplumsal bütünleşme toplumsal bütünleşmenin olduğu yerde de toplumsal dayanışma vardır.
Örneğin:Köyler deki imece.
TOPLUMSAL ÇÖZÜLME VE NEDENLERİ:
Tanım:Bir toplumda maddi ve manevi öğelerin biraya gelerek bir anlam ifade ederek işleyen bir bütün oluşturacak biçimde birbirlerini tamamlamasına denir.
*fonksiyonel ve manevi değerler etrafında bütünleşmenin işlerliğini yitirmesiyle ortaya çıkar.
BUNUN SONUCUNDA:
*gelişme yavaşlar
*Toplumsal sorunlar artar
*Toplumun varlığı tehlikeye girer
TOPLUMSAL ÇÖZÜLME VE NEDENLERİ:
1-İşbölümü yetersizliği
2-örgütlenme yetersizliği
3-demokratik kurumlaşma yetersizliği
4-Milii birlik bilincinin zayıflaması
TÜRKİYE DE TOPLUMSAL DEĞİŞME(Kitaptan okunacak)
DERSİ ANLAMAYA YÖNELİK SORULAR:
1)değişme toplum ilişkisini açıklayınız toplumsal değişme bir toplumun nerelerinde değişme yapar değişmeyle ilgili temel kavramlar nelerdir söyleyip açıklayınız
2)toplumsal değişmeyi açıklayan kuramları açıklayınız toplumsal çevreyi etkileyen faktörler nelerdir.kitle iletişim araçları ne demektir örnek veriniz değişmeyi hızlandıran faktörler nelerdir
3)toplumsal değişme tipleri nelerdir açıklayınız toplumsal değimenin ögeleri nedir toplumsal gelişme nedir toplumsal gelişmenin unsurları neledir toplumsal bütünleşme ne demektir kaç şekilde olur toplumsal gelişme olan ülkelerde neyinde olması gerekir
4)durkheimde toplumsal dayanışmayı açıklayınız toplumsal dayanışma bütünleşme ilişkisini açıklayınız toplumsal çözülme ve nedenleri nedir sonucunda ne oluşur
kalkınmak için yeniden atılımlar.